همه ما به طور روزانه بدون اینکه حتی متوجه باشیم تشکیل دهنده ی بخش بزرگی از زنجیره ی ارزش افزوده می باشیم. و شاید خیلی از ما کماکان این عبارت را شنیده ایم ولی اطلاعات دقیقی از آن نداشته باشیم. با ما باشید تا در این مقاله کوتاه هر آنچه که باید درباره ی ارزش افزوده بدانید در اختیار شما قرار دهیم.
تاریخچه
قانون ارزش افزوده اولین بار در دی ماه سال 1366 به صورت یک لایحه به مجلس برده شد و با اینکه تا سال 1400 هنوز یک قانون دائمی نشده بود ولی ارسال یک اظهارنامه تحت عنوان اظهارنامه ارزش افزوده برای فعالان اقتصادی ضروری شد. اولین فراخوان برای اجرای این قانون مورخ 01/ 07/ 1387 انجام شد و این فراخوان ها تا مرحله ی هشتم پیش رفت و رفته رفته تمامی فعالیت های اقتصادی که مشمول این قانون بودند ملزم به اجرای آن شدند.
بیش از 160 کشور از سیستم مالیات بر ارزش افزوده استفاده می کنند، از اینرو داشتن اطلاعات کافی و دانستن نحوه محاسبه ارزش افزوده مخصوصا برای حسابرسان و حسابداران مهم هست که امور مالیاتی شرکت های تجاری را انجام می دهند.
نحوه محاسبه 9 درصد مالیات ارزش افزوده
ارزش افزوده چگونه محاسبه می شود؟ 9 درصد مالیات یعنی چقدر؟
تا قبل از دی ماه سال 1400 مودیان مالیاتی یا همان فعالان اقتصادی مشمول، 3 درصد تحت عنوان عوارض و 6 درصد تحت عنوان مالیات به دولت می پرداختند. پس از مدتی نرخ عوارض به 4، و نرخ مالیات به 5 تغییر پیدا کرد.
طبق این قانون هر فاکتوری که توسط فروشنده صادر می شود باید 9 درصد تحت عنوان ارزش افزوده به آن اضافه شود، و سپس به خریدار فروخته شود.
حال که با مفهوم مالیات بر ارزش افزوده آشنا شدیم با یک مثال عددی مالیات بر ارزش افزوده و با زبانی ساده، فرمول را بررسی می نماییم.
فرمول محاسبه: مبلغ کل فاکتور * 9% مبلغ با ارزش افزوده
بطور مثال، اگر مبلغ کالایی 10,000,000 باشد، با احتساب 9 درصد ارزش افزوده، خریدار باید مبلغ 10,900,000 ریال به فروشنده پرداخت کند. در اینجا دو حالت پیش می آید، یا معامله حالت B To B می باشد که در این حالت دو شخصیت حقوقی در آن به معامله می پردازند، و واحد حقوقی فروشنده موظف است 9 درصد اضافه پرداختی مشتری را به دولت پرداخت نماید. و از آن طرف، شخصیت حقوقی خریدار به دلیل پرداخت 9 درصد اضافه بر ارزش کالا، از دولت به همان میزان طلبکار می شود و اعتبار کسب می کند.
بطور مثال، اگر یک واحد اقتصادی در طول یک فصل مبلغ 50,000,000 ریال بابت ارزش افزوده از مشتری دریافت کرده باشد و مبلغ 40,000,000 ریال نیز به فروشنده بابت ارزش افزوده پرداخت کرده باشد، ما به التفاوت این مبلغ که 10,000,000 ریال می باشد باید به حساب دولت واریز شود. ولی اگر مبلغی که به قروشنده بابت ارزش افزوده پرداخت کرده باشد 60,000,000 ریال باشد، این واحد اقتصادی به اندازه ی 10,000,000 ریال از سازمان امور مالیاتی طلب داشته و می تواند هم به صورت نقد و هم به صورت اعتبار، جهت استفاده در دوره های بعدی اظهارنامه ارزش افزوده از آن بهره ببرد.
در حالت دیگر که به آن معامله B To C می گوبند، طرف فروشنده، یک واحد فعال اقتصادی می باشد و طرف خریدار، مصرف کننده هایی می باشند که از سوی ماجع مالیاتی، مودی مالیاتی محسوب نشده و مشمول اجرای قوانین مالیاتی نمی باشند. در اینجا ارزش افزوده ی دریافتی از مصرف کننده نهایی باز هم باید به حساب دولت واریز گردد.
چه زمانی باید اظهارنامه ارزش افزوده ارسال کنیم؟
کلیه مودیان مالیاتی موظف هستند 15 روز بعد از پایان هر فصل اظهارنامه ارزش افزوده خود را تکمیل، و به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند. اگر اولین بار هست که این کار را انجام می دهید، می توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی به نشانی اینترنتی
www.evat.ir اظهارنامه خود را تکمیل و ارسال نمایید.
البته ناگفته نماند که با اجرایی شدن قانون پایانه های فروشگاهی و راه اندازی سامانه ی مودیان ارزش افزوده، رفته رفته ارسال اظهارنامه حذف، و خرید و فروش های ثبت شده در این سامانه ملاک محاسبه ی اعتبار ارزش افزوده می شود.
معافیت های ارزش افزوده
برخی از کالاها و خدمات مانند دامپروری، کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده، انواع دارو و واکسن، فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن و صنایع دستی تولید داخل، انواع شمش طلا و …و آموزش از اعمال ارزش افزوده معاف می باشند که برای اطلاع دقیق تر از جزییات آنها می توانید به مواد و بخشنامه های مربوطه مراجعه نمایید.
سخن پایانی
محاسبه ارزش افزوده در حسابداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سازمان امورمالیاتی کشور برای ارسال اظهارنامه ارزش افزوده مهلتی را تعیین می کند و مدیران مالی هر مجموعه پس از محاسبه ارزش افزوده موظف هستند که تا قبل از پایان این مهلت اقدام به تکمیل اظهارنامه و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده کنند. در صورت عدم انجام این اقدامات جریمه های غیرقابل بخششی به این مجموعه ها تعلق می گیرد.
