بهای تمام شده چیست و چه اهمیتی دارد؟
یکی از شاخص‌های اصلی سنجش عملکرد مجموعه‌های تولیدی، محاسبه بهای تمام شده کالا می‌باشد. دسترسی به بهای تمام شده واقعی کالای تولید شده، امکان برنامه ریزی و هدفگذاری دقیقی برای هدفمند کردن هزینه‌ها و افزایش سودآوری به مدیران کارخانه‌ها خواهد داد.
تجزیه و تحلیل گزارش بهای تمام شده کالا، می‌تواند بصورت مستقیم بر تغییر روش‌های تولید و تصمیم گیری‌های مدیریتی منجر شود. نرم افزار بهای تمام شده، بعنوان یک دستیار و تحلیلگر، در خدمت مدیران خط تولید خواهد بود تا با ثبت عملکرد واقعی فرآیندهای تولید، امکان محاسبه بهای تمام شده واقعی کالاها را فراهم سازد. نرم‌افزار بهای تمام شده شماران، بر مبنای فرآیندهای تولید، می‌تواند بهای تمام شده کالاها در هر مرحله از تولید را محاسبه نماید.
این نرم‌افزار با پوشش حداکثری نیازهای مجموعه‌های تولیدی که محصولات آنها به‌صورت مرحله‌ای، سفارش کار یا محصولات فرعی (روش برگشتی) تولید می‌شوند قابلیت اجرا دارد. نرم‌افزار بهای تمام شده شماران قادر است علاوه بر بهای تمام شده محصولات، بهای تمام شده کالاهای نیم‌ساخته را نیز به‌تفکیک مواد، دستمزد و سربار در پایان هر ماه محاسبه و گزارش نماید. گزارش‌های بهای تمام شده بدون کوچکترین مغایرتی با گزارش‌های حسابداری، فروش و انبار مطابقت دارد. این گزارش‌ها به‌صورت ماهانه و سالانه و بر اساس روش دائمی ثبت موجودی‌ها ارائه می‌گردد.
امکانات نرم افزار بهای تمام شده شماران سیستم
- امکان تعریف مراکز هزینه با درج مبانی تسهیم
- امکان محاسبه نرخ ساعتی دستمزد مراکز هزینه به تفکیک ماه و سال
- امکان محاسبه بهای تمام شده به تفکیک ماه و صدور سند حسابداری
- امکان ثبت و کنترل ضایعات عادی و غیر عادی
- امکان ثبت و کنترل توقفات
- امکان ثبت فرمول های ساخت شامل لیست مواد مصرفی و زمان سنجی مراکز تولید (BOM)
- امکان تعریف درخت محصول به تفکیک مواد و اجزای هر محصول
- امکان رسم خودکار درخت محصول بر اساس فرمول ساخت و نمایش آن (BOM)
گزارش‌های ماژول بهای تمام شده
- گزارش مواد مصرفی به تفکیک مراکز هزینه، پیمانکار و محصول
- گزارش جذب سربار بر اساس محصول و مرکز
- گزارش سربار واقعی به تفکیک مرکز و عوامل هزینه
- گزارش بهای محصول در مراکز
- گزارش بهای تمام شده محصولات به تفکیک مرکز هزینه و محصول نهایی با لحاظ نمودن تولید دوباره کاری
- گزارش مغایرت جذب دستمزد و سربار به تفکیک مرکز هزینه
- گزارش عملکرد بهای تمام شده کالای فروش رفته و کنترل با حساب‌های مالی
- گزارش انحراف از استاندارد به تفکیک مواد، دستمزد و سربار
- گزارش انحراف بهای تمام شده
- گزارش انحراف کلی مواد و ضایعات
- گزارش تسهیم هزینه مراکز خدماتی به سایر دوایر خدماتی و تولیدی
- گزارش نرخ جذب بر اساس کارکرد واقعی
- گزارش انحراف به تفکیک مواد، دستمزد و سربار
- گزارش انحراف به تفکیک زمان تولید
برخی دیگر از قابلیت‌های نرم افزار بهای تمام شده شماران سیستم
- قابليت گرداوري، انباشت و تخصيص هزينه‌ها بر اساس دو روش هزينه‌يابي سفارش کار و هزينه‌يابي مرحله‌اي با توجه به نوع فعاليت سازمان
- قابليت هزينه‌يابي بر اساس اطلاعات واقعي يا استاندارد
- رويکرد جذب هزينه‌ها به روش‌های هزينه‌يابی حذفي و هزينه‌يابي متغير (مستقيم يا نهايي)
- قابليت تعيين و تحليل انحرافات از استاندارد و تجزيه آن به روش‌هاي دو انحرافي(انحراف نرخ و انحراف کارايي)، سه انحرافي(انحراف بودجه، انحراف کارايي و انحراف حجم) و چهار انحرافي
- قابليت تعريف دوره‌هاي محاسباتي مختلف در يک سال مالي
- قابليت تقسيم مراکز توليدي به ايستگاه‌هاي کاري مختلف
- قابليت محاسبه قيمت تمام شده کالاي فروش خدمات توليدي
- قابليت محاسبه قيمت تمام شده کالاي خريد خدمات توليدي
- قابليت پيش بيني قيمت تمام شده يک محصول يا کالا بر اساس مباني استاندارد
- قابليت محاسبه قيمت تمام شده يک محصول نيمه ساخته يا محصول در يک ايستگاه کاري
- قابليت تعيين ميزان درصد عوامل هزينه مراکز توليدي به هر ايستگاه کاري
- قابليت تسهيم هزينه هاي مراکز خدماتي
- قابليت گزارش نقطه سر به سر توليد محصولات و محاسبه حاشيه فروش
- قابليت محاسبه هزينه ها و قيمت تمام شده در دوره هاي مختلف
- قابليت پيش بيني قيمت تمام شده
- قابليت گزارش قيمت تمام شده محصولات به تفکيک مواد، دستمزد و سربار توليد
- قابليت گزارش توليدات به صورت تعدادي و ريالي
- قابليت گزارش ضايعات به صورت تعدادي و ريالي
- قابليت گزارش مصرف مواد استاندارد و واقعي
- قابليت گزارش انحراف مصرف مواد براي محصول و مرکز توليدي
بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟
بهای تمام شده کالای فروش رفته، مربوط به هزینه‌های مستقیمی است که یک شرکت برای تولید کالاهای فروخته شده پرداخت خواهد کرد. این مقدار شامل هزینه‌هایی است که صرف تولید کالا، نیروی انسانی و … می‌شود. به صورت کلی، بهای تمام شده هزینه تولید محصولاتی است که یک شرکت به فروش می رساند. بنابراین برای محاسبه هزینه، تنها مواردی لحاظ می‌شوند که مربوط به تولید محصولات است و هزینه‌های غیر مرتبط که شامل فروش، بازاریابی و توزیع کالاها می‌باشد، در محاسبه بهای تمام شده در نظر گرفته نمی‌شوند. انواع بهای تمام شده کالای فروش رفته عبارتند از:
- بهای تمام شده اختیاری
- اقلام تفاضلی بهای تمام شده
- بهای تمام شده مستقیم و غیر مستقیم
- بهای تمام شده فرصت از دست رفته
- بهای تمام شده قابل کنترل و غیر قابل کنترل
کاربرد محاسبه بهای تمام شده کالا
گزارش‌های مهمی که در نرم افزار بهای تمام شده وجود دارند، اطلاعات مفیدی را به مدیران سازمان‌ها ارائه می‌دهند که در اتخاذ تصمیم‌های کوتاه و بلند مدت آنها تاثیر‌گذار خواهد بود. با توجه به اینکه بهای تمام شده شامل گزارش‌های کامل از قیمت مواد اولیه، دستمزد و سایر هزینه‌های سربار می‌باشد، مدیران مربوطه با تجزیه و تحلیل بهای تمام شده کالاها و میزان تاثیر عوامل مختلف، می‌توانند اقداماتی را در راستای کاهش هزینه‌های تولید محصول و افزایش بهره‌وری در نظر بگیرند.
محاسبه دقیق سود و قیمت گذاری، یکی دیگر از کاربردهای محاسبه بهای تمام شده است. نکته‌ای که در این قسمت وجود دارد این است که شما نمی‌توانید بدون بررسی هزینه‌های تولید کالا، قیمت مناسبی را برای محصول در نظر بگیرید، چرا که در غیر این صورت، سازمان شما دچار ضررهای مالی یا در بعضی موارد ورشکستگی خواهد شد.