یکی از مهمترین کارها در حسابداری صنعتی، محاسبه بهای تمام شده محصولات است، چرا که به وسیله بهای تمام شده می توانید مقدار سود و زیاد محصولات مختلف را محاسبه کرده و در نهایت گزارش نهایی را در اختیار مدیران سازمان قرار دهید. این گزارش ها به مدیران کمک خواهند کرد تا برای تولید کالاها در آینده برنامه ریزی مناسبی تدوین نمایند. در مقاله های قبلی شماران سیستم، با چیستی بهای تمام شده و بهای تمام شده کالا آشنا شدیم؛ پیشنهاد می کنیم اگر این مقالات را مطالعه نکرده اید، حتما آنها را مورد بررسی قرار دهید تا متوجه فرمول محاسبه بهای تمام شده کالا شوید. همانطور که گفتیم، بهای تمام شده بر اساس سه پارامتر مواد اولیه، دستمزد و سربار تعریف می شود که برای دو مولفه اول هزینه های مستقیم و غیر مستقیم لحاظ خواهند شد.
نحوه محاسبه و فرمول بهای تمام شده
همانطور که در مقاله بهای تمام شده چیست به جنبه های مختلف بهای تمام شده پرداختیم، در این مقاله می خواهیم نحوه محاسبه بهای تمام شده را مورد بررسی قرار دهیم. فرمول های مورد نیاز برای محاسبه بهای تمام شده عبارتند از:
خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
موجودی کالای پایان دوره = موجودی کالای تعداد در انبار که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا
در هر حالت کلی برای محاسبه قیمت ریالی 5 روش اصلی وجود دارد که از بین آنها روش فایفو بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
روش فایفو برای محاسبه بهای تمام شده
این روش که مخفف عبارت First-In, First-Out می باشد، به معنی اولین وارده، اولین صادره است و به عنوان یکی از بهترین روش های محاسبه بهای تمام شده کالا می باشد. در این روش هر کالایی که زودتر وارد انبار شود، اول از انبار خارج خواهد شد . این روش برای محصولاتی مناسب است که تاریخ انقضاء دارند و برای آنها محدودیت زمانی مشخص شده است.
روش لایفو
یکی دیگر از روش هایی که برای محاسبه بهای تمام شده مورد استفاده قرار می گیرد، لایفو یا همان LIFO می باشد. در این روش آخرین ورودی، اولین صادره است و بدین معنی است که هر کالایی که دیرتر وارد انبار شود، زودتر از کالاهای دیگر از انبار خارج خواهد شد و موجودی کالای پایان دوره شامل کالاهایی که اول از همه خریداری شده اند که این روش در ایران کاربردی نیست.
روش میانگین برای محاسبه بهای تمام شده
در این روش تفاوتی ندارد که کالای موجود در انبار چه زمانی وارد آن شده است، چرا که با هر خرید، بهای کالاها تغییر خواهند کرد. در روش میانگین، قیمت محصول بر اساس مجموع خریدها و موجودی اول دوره تقسیم بر تعداد محاسبه خواهد شد.
آخرین خرید
در این روش برای محاسبه بهای تمام شده، قیمت آخرین خرید * تعداد کالا می شود که در این روش بهای تمام شده کالا افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه سود محاسبه شده کمتر می شود.
روش استاندارد برای محاسبه بهای تمام شده
با استفاده از روش استاندارد، یک قیمت برای کالا در نظر گرفته می شود که در این روش سیستم برای محاسبه موجودی پایان دوره، به قیمت خرید نیازی ندارد و تنها مبلغ استاندارد در تعداد کالا ضرب خواهد شد.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کردیم فرمول های محاسبه بهای تمام شده کالا را مورد بررسی قرار دهیم. البته به این نکته توجه کنید که برای محاسبه بهای تمام شده ممکن است فرمول های مختلفی وجود داشته باشد که با توجه به نوع کسب و کارتان و با کمک کارشناسان شماران سیستم، بهترین نرم افزار بهای تمام شده را انتخاب کرده و بسیاری از کارهای روزمره خود را بر عهده این ابزارها بگذارید.
