نرخ استهلاک چیست؟

نرخ استهلاک بر اساس تعریف ماده 149 قانون مالیات های مستقیم، به میزان کاهش ارزش یک دارایی ثابت در طول زمان اشاره دارد. در واقع، هرگاه یک شرکت یا سازمان دارای دارایی ثابتی مانند ماشین، تجهیزات، ساختمان و یا دیگر منابع مشابه باشد، این دارایی به مرور زمان ارزش خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل، شرکت باید به این موضوع توجه کند و برای اینکه بتواند از دارایی‌های خود بهترین استفاده را کند، باید نرخ استهلاک را محاسبه کرده و اعمال کند.

نرخ استهلاک میزان کاهش ارزش دارایی را نشان می‌دهد و برای محاسبه آن معمولا از فرمول‌های خاصی استفاده می‌شود. در معادلات محاسبه نرخ استهلاک، عواملی مانند سال‌های عمر مفید دارایی، ارزش اولیه دارایی، ارزش باطل شده، و نوع استهلاک (خطی، نوسانی و غیره) بررسی می‌شوند.

این مسئله که نرخ استهلاک یک هزینه‌ی غیرنقدی است، می تواند تاثیر بسیار زیادی بر روی سودآوری و گزارش مالی شرکت یا سازمان داشته باشد. لذا برای تحلیل درست عملکرد شرکت و برنامه‌ریزی آینده آن، محاسبه و اعمال این نرخ بسیار مهم است.

استهلاک یا Depreciation چیست؟

هنگام خرید یک دارایی با گذشت هر سال از عمر آن، مستهلک‌تر شده و عمر آن کاهش می‌یابد. به روند کاهش ارزش دارایی در طول زمان هزینه‌ی استهلاک گفته می‌شود.

هزینه استهلاک چیست؟

به منظور سرشکن کردن و تقسیم کردن تدریجی بها و قیمت تمام شده یک دارایی (قیمت نهایی خریداری شده) و دارایی‌های بلند مدت به شکل منظم در مقایسه با عمر مفید آن هزینه استهلاک گفته می‌شود. بر اساس اصل مقابله با درآمدها با هزینه‌ها، در صورتی که از دارایی‌های ثابت مانند دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولیدی استفاده می‌کنیم، می‌بایست بهای تمام شده‌ی دارایی را از سال‌های استفاده از آن کسر کرده و بر اساس آن قواعد حسابداری را به هزینه تبدیل کرده تا عمر دستگاه به پایان برسد.

علل استهلاک چیست؟

عوامل استهلاک شامل دو دسته‌ی عوامل فیزیکی و کاربردی است:

1. عوامل فیزیکی شامل مواردی مانند: گذشت زمان، پوسیدگی و زنگ زدی، خرابی دستگاه در اثر استفاده است
2. عوامل کاربردی کافی نبودن دستگاه در تولید و استفاده‌ی زیاد از آن، دمیده شدن یا از مد افتادن دستگاه به دلیل عرضه‌ی دستگاه‌های با امکانات بیشتر

رابطه‌ استهلاک و زمان چیست؟

برای تعیین تخصیص بهای دارایی‌ها در زمان استفاده‌ آن‌ها به هزینه استهلاک، چهار روش وجود دارد که از این 4 روش، سه روش بر مبنای زمان و چهارمی بر پایه‌ی مقدار استفاده‌ی فیزیکی از آن دارایی است.

جهت تعیین بهایی دارایی در مدت زمان استفاده شده از آن، برای هزینه استهلاک به طور کلی 4 روش وجود دارد که سه روش آن بر اساس زمان و روش دیگر آن طبق استفاده‌ی فیزیکی از آن است.

به طور کلی چهار روش اصلی جهت تعیین استهلاک شامل موارد زیر می‌شوند:

استهلاک خط مستقیم

متداول‌ترین روش محاسبه‌ی این نرخ، استهلاک خط مستقیم است که هزینه استهلاک دارایی در آن برای هر سال یکسان و مشابه است.

استهلاک کاهش توازن

در روش استهلاک کاهش توازن مقدار استهلاک در سال‌های اول زیاد بوده و بر اثر زمان و استفاده از آن کاهش می‌باید. از روش استهلاک برای تجهیزات الکترونیکی مانند کامپیوتر و لپ‌تاپ استفاده می‌شود.

استهلاک کل ارقام سال‌ها

استهلاک کل ارقام سال‌ها همانند روش کاهش توازن، مقدار هزینه‌ی استهلاک بیشتری در صورت استفاده از این دارایی اختصاص داده می‌شود که با گذشت زمان از مقدار استهلاک آن کاسته می‌شود. جهت تعیین مقدار استهلاک می‌بایست با اضافه کردن تعداد سال‌های عمر مفید مورد انتظار و با تعیین سال جاری در آن بازه‌ی زمانی انجام می‌شود.

استهلاک واحدهای تولید شده

استعلام واحدهای تولید شده بر اساس زمان محاسبه نمی‌شود بلکه طبق مقدار فعالیت آن دارایی انجام می‌شود. در صورتی که استفاده و فعالیت دستگاه زیاد بوده بر اساس آن مقدار استهلاک بیشتر و در صورتی که فعالیت دستگاه کمتر بوده مقدار استهلاک کمتری بر این تعلق گرفته می‌شود. این شکل از محاسبه برای دارایی‌هایی مورد استفاده می‌شود که تحت تاثیر استفاده و بازده زیاد فیریکی می‌باشند.

جدول نرخ استهلاک سال 1403

برای دانلود PDF جدول نرخ استهلاک سال 1403 بر روی این لینک کنیک کنید.

جدول نرخ استهلاک سال 1400

برای دانلود PDF جدول نرخ استهلاک سال 1400 بر روی این لینک کنیک کنید.

قانون استهلاک – ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم

ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم، به آن قسمت از دارایی های استهلاک پذیر که بر اثر به کاربردن آن یا با گذر زمان صرف نظر از تغییر قیمت‌ها، ارزش آن کاهش می یابد. هزینه‌های تاسیس استهلاک‌پذیر است و هزینه‌های استهلاک آن با گذر زمان و به کاربردن آن، جزء هزینه‌های قابل قبول مالیاتی محسوب می‌شود.

قوانین و تبصره‌های قانون 149 مالیات‌های مستقیم، شامل جدول استهلاک‌ها ، نحوه‌ی به کارگیری و اجرای استانداردها و معیارهای حسابداری، از سوی سازمان اموز مالیات کشور تصویب شده و پس از گذشت مدت زمان 6 ماهه از تاریخ تصویب، قوانین و مقررات آن به تصویب وزیر اقتصاد و دارایی می‌رسد.

تبصره ۱ ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم

افزایش ارزش ناشی از تجدید ارزیابی و بررسی دارایی اشخاص حقوقی، با در نظر گرفتن استانداردهای حسابداری، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نمی‌باشد. هزینه‌ی استهلاک در اثر افزایش تجدید ارزیابی نیز تحت عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب نمی‌شود. در زمان فروش یا معاوضه‌ی دارایی تجدید ارزیابی شده، مقدار باقیمانده‌ی هزینه‌ی فروش و ارزش، صرف‌نظر از تجدید ارزیابی در محاسبه‌ی درآمد شامل مالیات، در نظر گرفته خواهد شد.

تبصره ۲ ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم

در صورتی که تحت عنوان فروش مال قابل استهلاک یا ماشین‌آلات، ضرر و زیانی به موسسه برسد، زیان ایجاد شده معادل بهای مستهلک نشده دارایی است که از هزینه حاصل از فروش کسر شده و در حساب سود و زیان همان سال به صورت یکجا محاسبه می‌شود.

دارایی‌های استهلاک پذیر ماده ۱۴۹

طبق تعریف ماده‌ی 149 قانون مالیات های مستقیم دارایی‌های استهلاک پذیر دارایی‌هایی با عمر بالایی هستند که مورد استفاده در عملیات شرکت‌ها بوده و برای فروش مجدد مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. دارایی‌های استهلاک پذیر به طور کلی در دو دسته‌ی دارایی‌های مشهود و نامشهود هستند.

دارایی‌‏های ثابت مشهود

دارایی‏‌های هستند که کارایی محسوس دارند و عملیاتی هستند و شامل دارایی‌‏هایی مثل زمین، ماشین‌آلات و ساختمان‏‌ها می‌شود. دارایی‌‏های ثابت مشهود، خود به سه دسته دیگر، دارایی‌های استهلاک‌پذیر، دارایی‌های استهلاک ناپذیر و دارایی‌های نقصان‌پذیر تقسیم می‏‌شوند.

دارایی‌های ثابت مشهود آن دسته از دارایی‌هایی هستند که کارایی و کاربرد محسوس داشته و شامل دارایی‌هایی مانند: ماشین آلات، زمین، ساختمان‌ها می‌شوند. دارایی‌های ثابت مشهود به سه دسته‌ی دارایی‌های استهلاک‌پذیر، استهلاک‌ناپذیر و نقصان‌پذیر تقسیم می‌شوند.

جداول استهلاکات چیست؟

جداول استهلاک جداول مختلفی هستند که به صورت کلی دارایی‌های قابل استهلاک در آن به دو دسته تقسیم می‌شوند:

استهلاک دارایی‌های مشهود

دارایی‌های مشهود شامل چندین دسته و گروه متفاوت است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم. دارایی‌های مشهود شامل دسته‌های زیر می‌باشد:

برای دانلود فهرست دارائی های استهلاك پذیر موضوع ماده 149 قانون مالیاتهای مستقیم کلیک کنید.

دارایی‌‌های استهلاک پذیر

دارایی‌های استهلاک پذیر، عمر و کارایی مشخص و محدودی دارند و در مدت زمان عمر برآورد شده تحلیل رفته و مستهلک می‌شوند.

دارایی‌های استهلاک ناپذیر

دارایی‌های استهلاک ناپذیر به آن دسته از دارایی‌هایی اطلاق می‌شوند که دارای عمر نامحدود هستند و در صورت استفاده و به کارگیری آن مستهلک نمی‌شوند، مانند زمین.

دارایی‌های نقصان‌پذیر

دارایی‌های نقصان پذیر به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که بر اثر استخراج تمام شده به کالا و سایر موارد دیگر تبدیل می‌گردند. دارایی‌هایی مانند جنگل‌ها، معادن، ذخایر طبیعی که دارایی‌های نقصان‌پذیر هستند در دسته‌ی متفاوتی تحت عنوان ذخایر و معادل طبقه‌بندی شده و عمر نسبتا طولانی‌ای دارند.

دارایی های نامشهود

دارایی‌های نامشهود به دسته‌ای از دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که غیر جاری بوده و موجودیت مشخصی ندارند. این نوع از دارایی‌ها در قسمت‌ها و واحدهای تجاری به کارگیری می‌شوند، مانند: امتیازات و حقوق مالی، حق چاپ و حق اختراع.

دارایی‌های نامشهود و استهلاک آن‌ها

براساس تعریف ماده 149 قانون مالیات‌های مستقیم، دارایی‌های نامشهود دارای شرایط زیر می‌باشد:

دارایی‌های نامشهود ماهیت عینی و پولی نداشته و از آن برای عرضه یا تولید کالا، ارائه‌ی خدمات، اهداف تجاری و اداری استفاده می‌شود. هدف اصلی از بکارگیری دارایی نامشهود بیش از یک دوره‌ی مالی، بر اساس واحد تجاری راه اندازی شده است.

قیمت تمام شده دارایی تجاری نامشهود، شامل مخارج مرتبط با آن و قیمت خرید است که جهت آماده سازی دارایی مورد نظر مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارایی‌ها بر اساس بهترین ارزیابی از عمر مفید آن، مستهلک شده و عمر مفید دارایی‌های نامشهود با در نظر گرفتن زمان بهره‌برداری آن از بیست سال بیشتر نخواهد بود.

در محاسبه ارزش دارایی‌های نامشهود بهای اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شود. مگر آنکه ارزش آن پیش از اندازه‌گیری و محاسبه قابلیت بررسی داشته و شخص ثالثی به منظور خرید آن قیمت مشخصی را در پایان عمر مفید این دارایی متعهد شده باشد. جهت محاسبه ارزش دارایی‌های نامشهود، روش‌های متفاوتی مانند روش‌های مستقیم، روش نزولی و آحاد تولید در نظر گرفته می‌شود که روش مستقیم در محاسبه‌ی آن کاربرد بیشتری در مقایسه با سایر روش‌ها دارد.

چنانچه طی عمر یک دارایی نامشهود، مشخص شود که دارایی مورد نظر منفعت اقتصادی خود را از دست داده باشد، حذف کردن بهای دفتری آن و انتقال آن به هزینه ضروری است. در دارایی‌های نامشهود مانند دارایی‌های مشهود استهلاک آن با بدهکار کردن هزینه‌های استهلاک و بستانکار کردن حساب استهلاک انباشته، ثبت می‌گردد.

نکته‌ی مهم این است که عمده حسابداران برای دارایی های نامشهود، با استفاده از روش مستقیم حساب دارایی مورد نظر را بستانکار کرده و دارایی های نامشهود با توجه به خصوصیات آن شناسایی می‌شود.

دارایی‌های نامشهود با عمرهای محدود، نامحدود و معین می‌بایست همگی مستهلک شوند. بر اساس استانداردهای حسابداری تعریف شده دارایی‌های نامشهود موضوع ماده 149 قانون مالیات‌های مستقیم، مدت استهلاک این دسته از دارایی‌ها نامشهود نباید بیشتر از 40 سال شود. دارایی‌های نامشهود محسوس و عینی نبوده و به همین دلیل ارزش اقساط برای آن محاسبه نخواهد شد. ارزش نهایی دارایی‌های نامشهود در مدت ارزیابی مفید این دارایی به شکل سیستماتیک می بایست مستهلک شود.

استهلاک و هزینه استهلاک

با بیان یک مثال از بدن انسان می‌توان به درک بهتری از نرخ استهلاک و هزینه‌ی استهلاک بپردازیم. چنانچه عمر مفید انسان را 60 سال در نظر بگیریم، با گذر هر ثانیه و گذشت عمری او به پیری نزدیک‌تر شده و بدن مستهلک می‌شود. در روند استهلاک سلول‌های بدن انسان، سلول‌های پیرتر جایگزین سلول‌های جوان می‌شوند.

در زمینه‌ی حسابداری این مثال نیز صادق است. به این صورت که دارایی‌های ثابت پس از گذشت مدتی از عمر مفید آن، بر اثر کارکرد و بکارگیری آن مستهلک شده و کارایی گذشته را ندارد. بر اساس اصول حسابداری می‌بایست مستهلک شده و هزینه‌ی استفاده از آن در صورت حساب مالی لحاظ شود.

جدول استهلاکات

(بخشنامه شماره 74876 مورخ 28/12/81)

جدول استهلاکات موضوع ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/80 که به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی رسیده است جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.

جدول استهلاک دارایی‌های مشهود

دارایی‌های قابل استهلاک	مانده نزولی	روش مستقیم
(دارایی‌های مشهود)
گروه یک: صنایع مواد غدایی و آشامیدنی و خدمات وابسته
1- ماشین‌آلات صنایع تهیه و تولید انواع نان، خمیر مایه نان و صنایع تخمیر، آرد و بیکینگ پودر، ماکارونی و رشته، نشاسته و گلوکز، کیک، بیسکویت، کلوچه، تنقلات و اجناس خوراکی و مواد غذایی آماده و غیر آماده)، شیرینی جات، شکلات، سوهان، حلوا، گز و پشمک، قطاب، باقلوا، صنایع تبدیلی (کمپوت، کنسرو، رب و سس، ترشی، شور، سرکه، مربا و …)، محصولات و فرآورده‌های لبنی، پروتئینی و گیاهی، انواع روغن نباتی و حیوانی، انواع بستنی و فرآورده‌های یخی خوراکی، انواع نوشیدنی‌های گازدار و بدون گاز، آب معدنی، چای و قهوه، کاکائو، نسکافه، عرقیات و شیره‌های گیاهی، شیر خشک و غذای آماده کودک، خشکبار و میوه خشک، نمک، صنایع بسته‌بندی مواد غذایی، تجهیزات وابسته و نظایر آنها		10
۲- ماشین‌آلات تولید قند، شکر، تصفیه شکر، آپارات‌ها و مخازن شربت		10
۳- سردخانه، سالن‌های سرد کننده و نگهداری مواد غذایی و سبزیجات و مواد خوراکی		10
۴- مورد آخر در جداول استهلاک صنایع غذایی: انواع سنگ آسیاب در سال اول استفاده در حساب هزینه پذیرفته می‌شود.

جدول استهلاک گروه دوم

گروه دوم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع نساجی، چرم، پوشاک و خدمات وابسته
ماشین‌آلات صنایع نساجی شامل ریسندگی، بافندگی، رنگرزی و چاپ و تکمیل، انواع نخ و طناب، الیاف و پارچه، البسه و پوشاک، چمدان، کیف و کفش، کمبرند و محصولات خانگی نساجی نظیر پتو، تشک، فرش، گلیم و موکت، سایه بان، چتر، خیمه، چادر، پشه‌بند، کیسه خواب، صنایع چرم، یراق آلات و سایر محصولات نسجی و چرمی طبیعی و مصنوعی و ماشین‌آلات بسته‌بندی مربوط به گروه سه		8

جدول استهلاک گروه سوم

گروه سوم:
صنايع سلولزی، كاغذی، چوبی و خدمات وابسته
1- گروه سوم از دسته‌ی اول جدول استهلاکات صنایع کاغذی ماشین‌آلات صنایع تهیه و تولید انواع کاغذ، خمیر کاغذ، کارتن، مقوا، دستمال کاغذی، ظروف، جعبه، محصولات کاغذی تزئینی، بهداشتی، صنعتی و نظایر آنها	10
۲- ماشین‌آلات صنایع تهیه و تولید انواع چوب، چوب بری، الوار، فیبر، نئوپان، تراورس، چوب فشرده، ام دی اف، فرمیکا، مواد اولیه محصولات چوبی، کبریت سازی، سایر مصنوعات چوبی صنعتی، ساختمانی، خانگی، اداری، تزئینی و نظایر آنها	10

جدول استهلاک گروه چهارم

گروه چهارم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع لوازم خانگی و خدمات وابسته
1- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع لوازم خانگی و لوازم و تجهیزات آشپزخانه، آبسردکن، یخ ساز، آبگرمکن، کولر و نظایر آنها		10
۲- انواع لوازم خانگی و لوازم و تجهیزات آشپزخانه و صنایع وابسته، آبسردکن، یخ‌ساز، آبگرمکن، کولر و نظایر آنها		6

جدول استهلاک گروه پنجم

گروه پنجم:
جداول استهلاک ماشین‌های اداری، چاپ، تکثیر و خدمات وابسته
1- ماشین‌های پلی کپی، فتوکپی، تکثیر، اوزالید، زیراکس، صندوق مکانیزه فروش، دستگاه‌های خود پرداز (ATM)، کارت‌خوان (POS)، صدور کارت، پین پد (pad Pin)، وب کیوسک (Kiosk Web)، کنترل امضاء، ماژول و روتر، اسکناس شمار، نوبت‌دهی، چک زنی، پول شمار، سورتر، تست اسکناس و پرفراژ چک زنی و سایر ماشین‌های اداری و تجهیزات وابسته	5
۲- دومین مورد از جداول استهلاک در ماشین‌های اداری انواع نرم‌افزار، سیستم‌های رایانه‌ای و تجهیزات سخت افزاری وابسته می‌باشد	3
٣- انواع ماشین‌های چاپ، مرکب سازی، برش، حروف سازی، کلیشه و گراور و تجهیزات وابسته	15
۴- حروف چاپخانه و کلیشه و گراور در سال استفاده به حساب هزینه منظور می شود.

جدول استهلاک گروه ششم

گروه ششم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع تولید شیشه، چینی و خدمات وابسته
1- ماشین‌آلات صنایع تهیه و تولید انواع شیشه، آینه، کریستال، چینی و مصنوعات آنها اعم از صنعتی، ساختمانی، بهداشتی، طبی، تزئینی، پشم شیشه و نظایر آنها		8
۲- کوره ذوب مواد و بوته		8
٣- قالب‌ها و ظروف و غلطک‌های مربوط به این صنعت و آجر نسوز مورد مصرف کوره در سال استفاده در حساب هزینه منظور می‌گردد.

جدول استهلاک گروه هفتم

گروه هفتم:	مانده نزولی	روش مستقیم
ماشین‌آلات و تاسیسات ساختمانی، راهسازی، راهداری و خدمات وابسته
۱- انواع ماشین‌آلات و تجهیزات ساختمان سازی، راهسازی، راهداری، شهرسازی و ابنیه سازی، حفاری، تولید آسفالت، جوشکاری و جوش زنی، جرثقیل، فرودگاهی، خشک‌کن، بندری، اسکله‌سازی، سدسازی، لوله‌گذاری، پله‌های متحرک و سایر ماشین‌آلات مشابه		6
۲- دومین مورد از جداول استهلاک ماشین‌آلات ساختمانی عبارت است از: ماشین‌آلات تولید انواع لوازم، تاسیسات و تجهیزات مرکزی گرمایشی، سرمایشی و تهویه مطبوع ساختمان‌ها انواع لوازم، تاسیسات و تجهیزات مرکزی گرمایشی، سرمایشی و تهویه مطبوع ساختمان‌ها		10
٣- ماشین‌آلات و تجهیزات تولید انواع کاشی، سرامیک، موزاییک، آجر، سفال بوته و پوکه، شن و ماسه، بتون، بلوک و جدول، گچ و آهک، سیمان، گچ‌های پیش ساخته، لوله و ورق سیمانی نسوز و پنبه نسوز و اتصالات مربوطه، ایزوگام، خانه‌های پیش ساخته، سیپورکس، انواع تیرچه بلوک و سقف بلوک، انواع لوازم آب و فاضلاب ساختمان و سایر مصالح ساختمانی و خدمات مرتبط ماشین‌آلات سنگبری، سنگ کوبی، صیقل زنی، سنگ شکن و آسیاب‌ها		10
۴- کلیه قالب‌های مربوط به صنایع ساختمانی و سیمان در سال استفاده در حساب هزینه منظور می‌گردد.

جدول استهلاک گروه هشتم

گروه هشتم:	مانده نزولی	روش مستقیم
1- جداول استهلاک ساختمان‌ها و تاسیسات فنی عملیاتی و پشتیبانی: ۱ – ۱ – برج مراقبت پرواز، اپروچ و الکترونیک، مرکز کنترل فضای کشور، پایانه بار هوشمند و ایمنی زمینی ۱ – ۲ – ترمینال‌ها و آشیانه	15 12
۲- سایت‌های هوانوردی	18
۳- عوامل میدان پروازی شامل باندهای پروازی، تاکسیری و پارکینگ هواپیما: ۳-۱ عوامل میدان پروازی فرودگاه‌های دو منظوره (ارائه دهنده خدمات به هواپیماهای بازرگانی، تجاری و نظامی) ۳-۲ عوامل میدان پروازی فرودگاه‌های تک منظوره (ارائه دهنده خدمات به هواپیماهای بازرگانی و تجاری)	20 15
۴- محاوط خاص و عمومی فرودگاهی	10
۵- سیستم روشنایی باند	20
۶- بیکن گردان	15

جدول استهلاک گروه نهم

گروه نهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
ساختمان‌ها و راه‌ها
۱- انواع ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، صنعتی، خدماتی، ورزشی و…، سالن‌ها، کارگاه‌ها، انبارهای اسکله‌ها و… الف) ساختمان‌های بتنی و اسکلت فلزی ب) ساختمان‌های آجری و غیره		25 15
2- زیرسازی و روسازی انواع خطوط ریلی و جاده‌ای: الف – زیرسازی خطوط راه‌آهن شامل بستر خطوط، ترانشه‌ها، گالری‌ها، آبروها، پل‌های بتنی، طاق سنگی، فلزی و تونل‌ها ب- روسازی خطوط راه‌آهن شامل انواع ریل‌ها، تراورس چوبی، بتنی و فلزی، بالاست، سوزن‌های برقی و دستی، ادوات و اتصالات ریل ج- زیرسازی و روسازی انواع جاده‌ها، خیابان‌ها و پیاده‌روهای اختصاصی، پل‌های بتنی، طاق سنگی، فلزی و تونل‌ها و کلیه تجهیزات، ادوات و تاسیسات وابسته و تکمیلی	18 15	10
۴- محاوط خاص و عمومی فرودگاهی		10
۳- دریاچه مصنوعی		25
۴- انواع استخر		15
صنایع برق و الکترونیک
1- ماشین‌آلات تهیه و تولید کلیه وسایل صوتی و تصویری الکترونیکی (تلویزیون، رادیو، ضبط و…) و کلیه ماشین‌های محاسباتی الکترونیکی و دستگاه‌های مونتاژ و سایر موارد مشابه		10
٢- ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع لامپ، چراغ، نورافکن، چراغ‌های راهنمایی، سایر تجهیزات روشنایی برقی، انواع سیم و کابل، کلید و پریز، علایم خبری، انواع لوازم و تجهیزات برقی و الکترونیکی ساختمانی و صنعتی، لوازم اندازه‌گیری برق و الکترونیک، انواع ترانس‌ها، سایر لوازم برقی و الکترونیکی، باطری خشک و تر و زغال‌های صنعتی و سایر موارد مشابه		8
٣- سومین مورد از صنایع برق در جداول استهلاک: ترانسفورماتور، تابلوهای برق و ملحقات آن		10

جدول استهلاک گروه دهم

گروه  دهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع مخابرات
1- ماشین‌آلات صنایع تولید تجهیزات و وسایل مخابراتی نظیر تلفن، دکل‌های مخابراتی، رله‌ها، بردهای پست‌های بی‌سیم و سایر موارد مرتبط با صنعت مخابرات		10
۲- مراکز مخابراتی و تجهیزات و وسایل مخابراتی		10

جدول استهلاک گروه یازدهم

گروه یازدهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع آبرسانی و تصفیه آب و فاضلاب
١- ماشین‌آلات تهیه و تولید پمپ‌ها و توربین‌های آبی و موتور پمپ‌ها و متعلقات مربوطه، تجهیزات تهیه آب صنعتی و سختی‌گیرها و یونیزاسیون آب و تصفیه آب و موارد مشابه		10
۲- ماشین‌آلات تهیه و تولید تجهیزات آبرسانی و اتصالات شبکه‌ها و وسایل انتقال آب، تصفیه فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی آب و مخازن مربوطه و موارد مشابه		15
٣- ماشین‌آلات و تجهیزات تصفیه فاضلاب‌ها، شیرین کردن آب دریا و صنایع جنبی	10
۴- سیستم آبرسانی و فاضلاب کارخانه و تجهیزات مربوط، تلمبه خانه‌های چاه‌های عمیق و نیمه عمیق با وسائل و مخازن مربوطه و چاه‌ها	12

جدول استهلاک گروه دوازدهم

گروه دوازدهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع فلزی، فولادسازی و ذوب فلزات
۱- انواع ماشین‌های پرس، پرس بریک و سری سازی ویژه تولید انبوه و سری سازی و امثالهم، انواع ماشین‌های برش و قیچی (مکانیکی، هیدرولیکی و برقی) و سری سازی ویژه تولید انبوه و سری، انواع ماشین‌های ساخت ابزار و سری سازی ویژه تولید انبوه و سری		8
۲- انواع ماشین‌های تراش اتوماتیک nc و cnc و فرز اتوماتیک و سری سازی به اضافه سایر ماشین های nc براده برداری، کل ماشین‌های براده برداری برای کارهای سری. انواع ماشین‌های فلز کاری، ماشین‌های چاقوسازی، تیغه سازی، تیغه تیز کنی، تیغ سازی، مته سازی، سوهان سازی، گداز فلزات، موج دادن فلزات و تیغ صورت تراشی (تولید انبوه)		10
٣- وسایل و تجهیزات جوشکاری (جوش برق، کاربیت، جوش نقطه، آرگون و غیره) و لحیم کاری		4
۴- کوره‌های دستی غیر اتوماتیک ثابت و دوار نفتی و برقی و زغالی برای مصارف محدود و گازی		5
۵- مورد پنج از جداول استهلاک صنایع فلزی: ماشین‌آلات قوطی سازی، بشکه سازی، چاپ فلزات و در بطری سازی، ماشین‌آلات لوله سازی، پروفیل سازی، سیم و تور سیمی و سایر مصنوعات فلزی (تولید انبوه)، ماشین‌آلات جیک و فیکسچر قیدوبست و از این قبیل	12
۶- ماشین‌های تولید و تهیه یراق آلات، چفت و دستگیره، مغزی و فنرهای نگهدارنده، قفل درب و پنجره و از این قبیل (تولید انبوه)، ماشین‌های ویژه ساخت طلا جات و فلزات قیمتی و پرداخت آنها به طور سری سازی، ماشین‌آلات ویژه آبکاری و گالوانیزه کردن فلزات مانند آب گرم، آب نیکل و لعاب و غیره، ماشین‌آلات تهیه و تولید پودر و الکترو جوش (تولید انبوه)، ماشین‌آلات ساخت و تولید میز و صندلی فلزی و درب و پنجره سری سازی، ماشین‌آلات تولید صندوق نسوز، سایر ماشین‌آلات و تجهیزات گروه صنایع فلزی از قبیل پایه‌های فلزی انتقال نیرو، سقف‌های سوله، اسکلت فلزی و سایر موارد مشابه		10
صنایع فلزی، فولادسازی و ذوب فلزات
۷- ماشین‌آلات تولید میخ و پرچ، مهره اتوماتیک و معمولی برای تولید انبوه، ماشین‌آلات نورد کاری و ساخت ورق‌های فلزی و غلطک‌ها برای تولید انبوه		12
۸- ماشین‌آلات و تجهیزات ریخته‌گری و قالب‌گیری (سری سازی)		8
۹- ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و ریخته‌گری چدن و صنایع جنبی و کوره‌های بلند، فولاد ریزی مداوم و متناوب، مواد اولیه چدن و فولاد، نورد فولاد و آهن، تیر آهن، تسمه و نبشی، سپری آرماتور و سایر محصولات نورد و فولادهای ساختمانی، ورق آهن و فولاد و فولادهای صنعتی، فولادهای ضد زنگ و مخصوص و سایر موارد مشابه	8
۱۰- ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و ریخته‌گری آلومینیوم، مس و سرب و روی، سایر فلزات رنگین و نورد و تهیه محصولات	15
۱۱- ماشین‌آلات و تجهیزات نورد آلومینیوم و مس و سرب و روی و تولید محصولات آنها		10
صنایع فلزی، فولادسازی و ذوب فلزات
۱۲- ماشین‌آلات و کوره و دستگاه تقطیر زغال سنگ و کک سازی		10
۱۳-کلیه قالب‌های ریخته گری و فلزکاری محصولات فوق و آجرهای نسوز و ابزار عمل آتشخوار مورد مصرف کوره‌ها در سال استفاده در حساب هزینه پذیرفته می‌شود.
۱۴- انواع ابزار و لوازم کار در سال مورد استفاده به حساب هزینه منظور می‌شود
۱۵- کلیه ماشین آلات کارگاه‌های فلزکاری، تراشکاری و یدکی سازی (غیر سری سازی)، کمکی و پشتیبانی، کلیه تجهیزات کارگاه‌های کمکی و سرویس‌دهنده و پشتیبانی
۱۶- مورد آخر از جداول استهلاک ذوب فلزات:  کلیه ماشین‌آلات کارگاه‌های ریخته‌گری و پرداخت و یدکی‌سازی (غیر سری سازی)، کمکی و پشتیبانی	12

جدول استهلاک گروه سیزدهم

گروه سیزدهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
جدول صنایع حمل و نقل و وسائل‌نقلیه
1- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع خودرو سبک و سنگین، انواع موتورسیکلت، دوچرخه و سه‌چرخه، تجهیزات جانبی متعلقه و سایر موارد مشابه آنها		10
۲- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع کشتی، انواع هواپیما و هلیکوپتر، انواع قطار زمینی و زیرزمینی و هوایی (شامل لوکوموتیو و واگن) و تجهیزات جانبی وابسته		15
٣- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع قایق و کرجی، گلایدر، کایت و بالون و تجهیزات جانبی وابسته و سایر موارد مشابه آنها		10
۴- انواع خودرو اعم از سبک، سنگین و نیمه سنگین، انواع موتورسیکلت و تجهیزات جانبی وابسته تذکر: انواع تاکسی، تاکسی بار و وانت بار ۴ سال		6
۵- انواع هلی کوپتر و هواپیماهای مسافری، باری، سم پاشی، نقشه برداری، آموزشی و … و تجهیزات جانبی وابسته		10
۶- واگن، لوکوموتیو و ماشین‌آلات ریلی	20
۷- انواع کشتی مسافری، باری، نفتکش، سردخانه‌دار و تجهیزات جانبی وابسته		12
8-انواع قایق و کرجی دیزلی و موتوری بنزینی، شناورها و تجهیزات جانبی وابسته		6
9- تجهیزات سرویس، نگهداری، تعمیر ، رنگ کاری و… مرتبط با انواع خودرو، کشتی، هواپیما، قطار و…		8

جدول استهلاک گروه چهاردهم

گروه چهاردهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع محصولات لاستیکی و پلاستیکی
1- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع محصولات و مصنوعات لاستیکی، پلاستیکی، فایبر گلاس، فوم، کائوچو و تجهیزات و قطعات مربوطه		10
۲- ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع ریخته‌گری‌های لاستیک برای مصارف صنعتی و قالب‌های آن		15
٣- انواع غلطکی برای ساخت پلاستیک		10
۴- هزینه قالب‌ها از تاریخ شروع در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود.		6

جدول استهلاک گروه پانزدهم

گروه پانزدهم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع تولید ماشین‌آلات بخش کشاورزی، دامداری، مرغداری و آبزیان
1- صنایع تولید انواع ماشین‌آلات، ادوات و تجهیزات کشاورزی، دامداری، مرغداری و آبزیان و سایر تجهیزات مربوط		10
۲- انواع ماشین‌آلات، ادوات و تجهیزات کشاورزی، دامداری، مرغداری و آبزیان و سایر تجهیزات مربوط تذکر: انواع تراکتور مورد استفاده در سایر بخش‌ها نیز مشمول این ردیف می‌باشد.		6
٣- ماشین‌آلات صنایع دخانیات و عمل آوری توتون و تنباکو و سایر موارد مشابه		8
۴- ماشین‌آلات تهیه و تولید خوراک دام و طیور و سیلو کردن خوراک دام و مواد کنسانتره و آرد ماهی و موارد مشابه		8

جدول استهلاک گروه شانزدهم

گروه شانزدهم :	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع ماشین‌سازی ماشین
ماشین‌آلات و کارخانجات تولید کمپرسور هوای فشرده، الکتروموتور و الکتروپمپ، موتورهای بنزینی و دیزلی، پمپ‌های سانتریفیوژ و غیره، توربین‌های برق و بخار آب، بلبرینگ و رولبرینگ، انواع پمپ‌های هیدرولیک، تجهیزات ریخته‌گری و قالب‌گیری، ماشین‌آلات کارخانجات صنعتی و سایر موارد مشابه		10

جدول استهلاک گروه هفدهم

گروه هفدهم :	مانده نزولی	روش مستقیم
ماشین‌آلات بخش معدن
1- ماشین‌آلات معدن از قبیل دستگاه‌های شستشو و پر عیار سازی سنگ معدن، ریل، واگن، لوکوموتیو و لوله‌های آهن، ماشین‌آلات حفاری و استخراج معدن مانند دراگلاین، سونداژ، بیلهای مکانیکی، بار گن، انواع دریل‌ها، انواع اکسکاواتور، سنگ شکن، چکش معدن، آسیاب، مخازن و تجهیزات مربوطه و همچنین ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در اکتشاف معدن. تذکر: استهلاک کامیون‌های مخصوص حمل مواد معدنی که منحصراً برای حمل و نقل در داخل محوطه معادن مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولا در جاده‌های عمومی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، مشمول مقررات این بند هستند.		5
٢- وسایل جلوگیری از ریزش سقف معادن از قبیل تیرهای بتونی، تیرهای آهن، سیستم جک‌های هیدرولیکی که در معادن به کار می‌رود.		2
٣- ماشین‌آلات و تجهیزات تغلیظ و ذوب و تصفیه مواد معدنی		8
تبصره 1 فهرست استهلاکات صنایع معدن کلیه هزینه‌های اکتشاف، امتیاز بهره‌برداری و سایر مخارج سرمایه‌ای مربوط به قبل و حین بهره‌برداری و استخراج از معدن، به شرح زیر قابل استهلاک می‌باشد: الف – اولین مورد از تصبره جداول استهلاک از صنایع معادن: هزینه‌های اکتشاف، تدارکات مقدماتی، تجهیز و آماده‌سازی و سایر مخارج مربوط که برای رساندن معدن به مرحله بهره‌برداری انجام می‌شود، برای هر سال از تاریخ شروع بهره‌برداری به نسبت مقدار استخراج واقعی هر سال به مقدار ذخیره قطعی قابل برداشت طبق مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت، استهلاک‌پذیر می‌باشد. ب- هزینه‌های مربوط به راه‌سازی و ایجاد تونل‌ها و چاه‌های اصلی و سایر مخارج سرمایه‌ای که در حین استخراج انجام می‌شود، از سال بعد از ایجاد و اتمام عملیات آنها، به نسبت میزان استخراج واقعی هر سال به باقیمانده ذخیره قابل برداشت، مستهلک می‌گردد. تبصره 1 بخش دوم ج- در صورت هرگونه افزایش یا کاهش در مقدار ذخایر قابل برداشت معدن (با تایید سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مربوط)، میزان استهلاک به نسبت مقدار استخراج واقعی هر سال به مقدار ذخیره قابل برداشت معدن (با احتساب افزایش یا کاهش مذکور) و به مأخذ مانده ارزش دفتری در تاریخ درج تغییرات ذخیره مذکور در پروانه، محاسبه خواهد شد. د- چنانچه امتیاز اکتشاف و بهره‌برداری معدن منتقل شود و یا از طرف صاحب امتیاز با شخص دیگری به شراکت گذارده شود و یا صاحب امتیاز آن را به عنوان سهم الشرکه خود به شرکت انتقال دهد، مبلغ پرداختی جهت تحصیل حق الامتیاز و یا مبلغی که به عنوان سرمایه صاحب امتیاز از این بابت در شرکت گذارده شده، متناسب با مقدار استخراج واقعی هر سال نسبت به مقدار ذخیره قابل برداشت معدن، مستهلک می‌گردد. معادنی که در حال بهره‌برداری واگذار شود انتقال گیرنده پروانه مکلف است گواهی مقدار ذخیره قابل برداشت معدن را از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مربوط دریافت و مأخذ محاسبه استهلاک قرار دهد. ه- آخرین مورد از تبصره جداول استهلاک صنایع معادن: در اجرای مقررات تبصره یک و بندهای آن حداکثر میزان هزینه استهلاک تا سقف بهای تمام شده دارایی می‌باشد. تبصره 1 فهرست استهلاکات صنایع معدن بر اساس مقررات بند ۲۱ ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره‌برداری نشده باشد، به عنوان هزینه‌های قابل قبول تلقی می‌گردد.

جدول استهلاک گروه هجدهم

گروه هجدهم  :	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع دارویی، بهداشتی، آزمایشگاهی و پزشکی
1- ماشین‌آلات تولید و بسته‌بندی انواع داروها و فرآورده‌های دارویی (اعم از انسان و دام)، انواع مواد و لوازم آرایشی و بهداشتی		10
۲- ماشین‌آلات تهیه و تولید تجهیزات بیمارستانی، وسایل اتاق عمل و سایر وسایل پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی	10
٣- انواع وسایل و تجهیزات بیمارستانی، وسایل اتاق عمل و سایر وسایل پزشکی و پاراکلینیکی آزمایشگاه، رادیولوژی، فیزیوتراپی، طب هسته‌ای، رادیوتراپی، دندانپزشکی و دامپزشکی تذکر: تیوب سی تی اسکن ۳ سال		8

جدول استهلاک گروه نوزدهم

گروه نوزدهم :	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع دارویی، بهداشتی، آزمایشگاهی و پزشکی
1- ماشین‌آلات تولید و بسته‌بندی انواع داروها و فرآورده‌های دارویی (اعم از انسان و دام)، انواع مواد و لوازم آرایشی و بهداشتی		10
۲- ماشین‌آلات تهیه و تولید تجهیزات بیمارستانی، وسایل اتاق عمل و سایر وسایل پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی
٣- انواع وسایل و تجهیزات بیمارستانی، وسایل اتاق عمل و سایر وسایل پزشکی و پاراکلینیکی آزمایشگاه، رادیولوژی، فیزیوتراپی، طب هسته ای، رادیوتراپی، دندانپزشکی و دامپزشکی تذکر: تیوب سی تی اسکن ۳ سال		8

جدول استهلاک گروه بیستم

گروه بیستم :	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع شیمیایی
1- ماشین‌آلات صنایع تولید مواد اسیدی و بازی و سود و کربنات و بی کربنات دو سود، مواد شیمیایی حلال و رزین‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات ازت، سوپر فسفات، پتاس و… و سایر موارد مشابه		6
۲- ماشین‌آلات صنایع تولید گازهای اکسیژن، هیدروژن، هلیوم و تجهیزات حمل و نقل و تخلیه و پر کردن آنها و مخازن و کپسولها، واکس، ورنی، بتونه و شمع، مواد اولیه پلاستیک، کاربید، گوگرد، مواد شیمیایی از مواد آلی و سایر موارد مشابه		10
٣- ماشین‌آلات صنایع تولید انواع رنگ و تینر، لاک الکل، چسب، صمغ، انواع روغن صنعتی، معدنی و روغن جلا و تصفیه خانه‌های مربوطه، گریس، مواد شیمیایی از منابع معدنی و سایر موارد مشابه		12
۴- ماشین‌آلات صنایع تولید و بسته‌بندی شوینده‌های پاک کننده‌ها و سموم دفع آفات نباتی و سایر انواع سموم		8
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
١- زمین‌های چاه‌های هیدروکربوری و کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات اکتشافی، توسعه‌ای، تولید و بهره‌برداری مخازن هیدروکربنی و هیدروکربوری زمینی و دریایی، فلات قاره، مخازن و پایانه‌های صادراتی هیدروکربنی و هیدروکربوری و موارد مشابه مرتبط با آن		12
۲- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تولید، بهره‌برداری و توزیع گاز در کشور و کلیه موارد مشابه مرتبط با آن		12
٣- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات آب، برق و بخار مرتبط با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی		12
۴- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تولید مواد پتروشیمی		15
۵- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تصفیه نفت خام توسط پالایشگاه‌ها و توزیع فرآورده‌های نفتی		15
۶- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات مربوط به ایستگاه‌ها و تلمبه خانه‌های تقویت فشار		12
۷- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات حفاری		6

جدول استهلاک گروه بیست و یکم

گروه بیست و یکم:	مانده نزولی	روش مستقیم
دارایی‌های صنایع آب، برق و اتمی
1- ساختمان‌های بتنی تأسیسات به‌سازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب		30
2- ساختمان‌های اسکلت فلزی تاسیسات به‌سازی، پمپاز، تصفیه و نیروگاه آب		20
۵- مخازن هوایی (فلزی) ذخیره آب، لوله‌های آبرسانی چدنی، تجهیزات تصفیه خانه‌ها و لوازم انبارها		10
۴- مخازن بتنی، ذخیره آب، لوله‌ها و کانال‌های آبرسانی بتنی		30
۵- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تصفیه نفت خام توسط پالایشگاه‌ها و توزیع فرآورده‌های نفتی		15
۶- سدها:رقم قطعی عمر مفید اقتصادی هر سدی بنا بر نوع سطح و میزان رسوبات آن توسط مقاطع کار مهندس مشاور، کارشناس وزارت نیرو و کارشناس سازمان آب تعیین خواهد شد.		35-100
۷- تاسیسات سدها، تجهیزات مکانیکی و برق سدها		35
صنعت برق
1- وسایل و تجهیزات تولید نیروگاه‌های بخاری و دیزلی: 1-1 دیگ بخار و تجهیزات مربوطه 1-2 توربوژنراتور و تجهیزات مربوطه 1-3 مولدهای دیزلی و تجهیزات مربوطه		20 20 20
۲- وسایل و تجهیزات تولید نیروگاه‌های گازی: توربو ژنراتور، توربو کمپرسور، اتاق احتراق و تجهیزات مربوطه		15
٣- وسایل و تجهیزات و تولید (نیروگاه‌های چرخه ترکیبی): 3-1 دیگ بخار و تجهیزات مربوطه 3-2 توربوژنراتور و بخش بخار و تجهیزات مربوطه 3-3 توربوژنراتور و توربو کمپرسور واحدهای گازی و تجهیزات مربوطه		20 20 15
۴- مخازن سوخت و تجهیزات: مخازن سوخت و تجهیزات تولید (اعم از گازی، بخاری و دیزلی)		20
۵- وسایل و تجهیزات تولید برق آبی: 5-1 مخازن، سدها و آبروها مربوط به تاسیسات تولید 5-2 توربین‌ها، ژنراتورها و چرخ‌های آبی		50 30
۶- پره انواع توربین نیروگاه‌های ترکیبی، آبی، گازی و…		5
۷- وسایل و تجهیزات انتقال: 7-1 وسایل و تجهیزات پست‌ها 7-2 خطوط انتقال و تجهیزات مربوطه (تیرها، برجها، سیم، کابل، مقره و…)		20 25
۸- وسایل و تجهیزات توزیع: 8-1 پست‌ها و تجهیزات مربوطه 8-2 تیرها، برجها، سیم‌های هوایی و کابل‌های زمینی 8-3 کنتورها و کابل سرویس مشترکین 8-4 تاسیسات روشنایی معابر		25 20 20 15
9- تاسیسات دیسپاچینگ: 9-1 تجهیزات کامپیوتر و مراکز کنترل 9-2 تجهیزات مخابراتی مراکز 9-3 سایر تجهیزات		10 10 10
۱۰- ساختمانهای محل نصب تاسیسات دیسپاچینگ و پستها و تجهیزات تولید، توزیع و انتقال برق		35
۱۱- سایر تجهیزات تولید برق		15
تهجیزات اتمی		15
1- ماشین‌آلات تولید تجهیزات اتمی		5
۲- ماشین‌آلات تولید کارخانجات آب سنگین و تجهیزات نیروگاه‌های هسته‌ای	5
٣- تجهیزات و وسایل نگهداری فضولات (پسماند) هسته‌ای	10

جدول استهلاک گروه بیست و دوم

گروه بیست و دوم:	مانده نزولی	روش مستقیم
دارایی‌های زیستی مولد
1- حیوانات زنده که به قصد تولید مثل، اصلاح‌نژاد و یا استفاده از محصولات و خدمات با حفظ حیات دارایی زیستی، نگهداری می‌شود و قابلیت استفاده در بیش از یکسال را دارند: ۱ –۱- انواع دام‌های شیری، حیوانات باغ وحش و اسب ۱ –۲- شترمرغ و مرغ‌های تخم‌گذار ۱ –۳- سایر موارد		6 3 5
۲- گیاهان که به قصد تولید کشاورزی و یا استفاده از محصولات و خدمات با حفظ حیات دارایی زیستی، نگهداری می‌شود و قابلیت برداشت یا استفاده در بیش از یکسال را دارند: ۲ –۱- تاکستان‌ها و درختان میوه ۲ –۲- چمن طبیعی		10 6

جدول استهلاک گروه بیست و سوم

گروه بیست و سوم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع مشترک و تجهیزات خدمات و پشتیبانی
١- کوره‌های بخار، دیگ‌های بخار و اجزا و تجهیزات مربوطه، برج‌های خنک کننده و تصفیه آب و پمپ و مخازن سوخت وغیره		15
۲- موتورهای مولد و ژنراتورها: الف – موتورهای مولد و ژنراتورها تا ۷۵۰ دور در دقیقه ب- موتورهای مولد و ژنراتورها از ۷۵۰ دور در دقیقه به بالا	12 20
۳- آسانسورها و پله‌های برقی، انواع نوار نقاله و پل متحرک و ملحقات آن، ماشین‌ها و وسایلی که با باطری و هوای فشرده (پنوماتیک) و یا موتور کار می‌کنند و ماشین‌های مولد هوا	15
۴- ماشین‌های ویژه نظافت کارخانجات و جاروب گردگیر		4
۵- تجهیزات وسایل آزمایش و کنترل کمی و کیفی		15
۶- تجهیزات آتش‌نشانی و سیستم اطفاء حریق		5

جدول استهلاک گروه بیست و چهارم

گروه بیست و چهارم:	مانده نزولی	روش مستقیم
صنایع متفرقه بخش 1
١- تجهیزات اختصاصی بانک مرکزی همچون دستگاه چاپ اسکناس، ضرب سکه و …		8
۲- ماشین‌آلات تولید آلات موسیقی، کالاهای ورزشی، اسباب بازی و وسایل پارک‌های تفریحی و بازی اعم از برقی، پنوماتیکی، روغنی و الکتریکی و غیره، تاسیسات تله کابین، تله اسکی، تله سیژ و موارد مشابه		10
٣- تجهیزات و وسایل ورزشی، پارک‌های تفریحی و بازی اعم از برقی، پنوماتیکی، روغنی، الکتریکی و غیره و تاسیسات تله کابین، تله اسکی، تله سیژ و موارد مشابه		10
۴- چمن مصنوعی		8
۵- ماشین‌آلات تولید زیپ، دکمه و وسایل خرازی		10
۶- ماشین‌آلات قالیشویی، خشکشویی، اتوکشی، لباسشویی صنعتی، تجهیزات و لوازم جانبی متعلقه آنها		8
صنایع متفرقه بخش 2
۷- انواع تجهیزات مورد استفاده در میادین مین نظیر مین یاب، عمق یاب، بمب یاب جی پی اس (GPS)، اس جی پی اس (SGPS) و نظایر آنها		2
۸- ماشین‌آلات تولید اسلحه، مهمات و ادوات جنگی		6
9- اموال و اثاثیه هتل‌ها و متل‌ها و مسافرخانه‌ها و رستوران‌ها و سینما و تئاتر و مؤسسات تعلیم و تربیت و موارد مشابه		5
۱۰- ماشین‌آلات و تجهیزات سینمایی، فیلم برداری، عکاسی، صداگذاری، نورپردازی، حرکتی، مونتاژ، چاپ، ظهور فیلم و دوبلاژ، نمایش فیلم و آپارات‌ها، سیستم صدا، نمایش دیجیتال و موارد مشابه		6
۱۱- دوربین‌های فلکی و تجهیزات مربوط به ستاره‌شناسی، نجوم و غیره		15
۱۲- ماشین‌آلات تهیه و تولید مداد، خودکار، قلم و خودنویس و فندک و موارد مشابه		10
۱۳- سایر ماشین‌آلات، تجهیزات و ادوات مختلف که در این جدول پیش‌بینی نشده است.		6

جدول استهلاک گروه بیست و پنجم

گروه بیست و پنجم:	مانده نزولی	روش مستقیم
امتیازات و حقوق مالی
1- امتیازات و بهای خرید فرمول و علائم تجاری و صنعتی و غیره 1-1 برای تولید مقدار معینی باشد به نسبت تولید هر سال به کل تولید معین شده 2-1 قرارداد برای مدت معینی منعقد شده باشد به نسبت مدت قرارداد 3-1 مبلغ مشخصی برای هر سال باشد در همان سال قابل استهلاک است 1-4 در سایر شرایط		2
۲- حق التألیف، حق التصنیف، سایر حقوق خریداری انحصاری		4
٣- بهای تمام شده و حق الامتیاز انواع فیلم‌های ایرانی و خارجی در سال اول نمایش به حساب هزینه منظور می‌شود.
۴- مخارج ایجاد و یا توسعه دارایی‌های نامشهود با رعایت استانداردهای حسابداری مربوط به عنوان دارایی‌های نامشهود شناسایی و از زمان شروع به بهره‌برداری از دارایی، حداکثر تا پنج سال مستهلک می‌گردد. در مواردی که مخارج مذکور به ایجاد دارایی نامشهود منجر نشود، مخارج انجام شده در سال احراز این موضوع به حساب هزینه منظور می‌شود.

مثالی برای محاسبه استهلاک

بخشنامه جدید در تاریخ 1395/11/04 از سوی سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ شد. با توجه به تغییر روش نرخ‌ها شرح برخی نکات مهم ضروری به نظر می‌رسد.

یک حسابدار از خود می‌پرسد ارزش دفتری باقیمانده را با عمر مفید ابلاغی جدید چگونه محاسبه کنم؟

مثلا در قانون قبلی عمر مفید وسیله‌ای 10 سال بوده و الان به 6 سال تغییر پیدا کرده تکلیف باقیمانده ارزش دفتری چگونه است؟

در این مطلب نحوه محاسبه را طبق ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک شرح می‌دهیم.

متن ماده 10 بخشنامه جدید استهلاک به شرح زیر است

در خصوص آن دسته از دارایی‌های استهلاک‌پذیر که مدت و یا نرخ استهلاک آنها نسبت به جدول استهلاکات قبل تغییر یافته باشد، به شرح زیر عمل خواهد شد:
در روش مستقیم:

مانده ارزش دفتری دارایی ظرف مدت باقیمانده عمر مفید(عمر مفید دارایی طبق جدول جدید منهای مدت مستهلک شده دارایی) مستهلک خواهد شد و در صورتی که باقی مانده عمر مفید معادل یا کمتر از یکسال باشد، کل مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول قابل استهلاک خواهد بود.

کاربرد محاسبه نرخ استهلاک به روش نزولی

محاسبه نرخ استهلاک به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که رایج‌ترین و پرکاربردترین آن در علم حسابداری، محاسبه نرخ استهلاک به روش نزولی است. این روش برای محاسبه و اندازه‌گیری سود واقعی یا بررسی کاهش در سود دارایی طی گذشت زمان گزینه بسیار عالی حساب می‌شود.

با آموزش محاسبه استهلاک به روش نزولی شما می توانید سودمندی، عمر مفید و ارزش دارایی‌های مختلف خود را به صورت دقیق حساب کنید. به عنوان مثال اگر شما ابزارآلات تولیدی یا خانه‌ای را خریده‌اید که از آن برای به دست آوردن درآمد از استفاده می‌کنید، به مرور زمان از ارزش و عمر مفید آن کاسته می‌شود.

بنابراین باید قیمت نهایی اموال‌ها را در طول مدت زمانی که از آنها بهره‌می‌بریم طبق قاعده‌های حسابداری به نمایه‌های عددی تبدیل کنیم. در محاسبه نرخ استهلاک به روش نزولی زمان اصلی ترین پارامتر تاثیرگذار در استهلاک دارایی است که در سال‌های اول عمر محصول یا دارایی نسبت به سال‌های بعدی از عملکرد، ارزش بالاتری برخوردار است.

• نرخ استهلاک نشان می‌دهد که بازده دارایی آکبند بیش از دارایی کهنه است.
• نشان می‌دهد که با گذشت هر سال چه مقدار از عمر مفید دارایی کاسته می شود.
• می توان هزینۀ استهلاک دارایی ثابت را نسبت به گذر زمان معین کرد.
• نمایه ها و متغیرها کیفی را به نمایه های کمی تبدیل نمود.
• می توان به کمک محاسبه نرخ استهلاک عمر مفید دارایی را محاسبه نمود.
• می توان مالیات خالص بر درآمد یا دارایی را محاسبه کرد.
• می توان قیمت و ارزش نهایی دارایی را مطابق زمان حال محاسبه نمود.

آموزش محاسبه استهلاک به روش مانده نزولی

محاسبه استهلاک یکی از امور حسابداری می‌باشد که به صورت درصدی و براساس قانون مالیات‌های مستقیم هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاع مودیان می‌رسد. در هنگام تنظیم اظهارنامه مالیات بر درآمد باید به صورت روشن و دقیق نرخ استهلاک دارایی درج گردد.

محاسبه استهلاک به روش نزولی و ارزش‌گذاری دارایی در اسناد دفتری امور مالیاتی (بهای تمام شده منهای مانده استهلاک انباشته) طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود.

 نرخ ثابت ( ارزش دفتری) ×{ (ماندۀ استهلاک انباشته – بهای تمام شدۀ دارایی)} = آموزش محاسبه استهلاک به روش مانده نزولی

براساس قانون مالیات‌های مستقیم  وجود چند پارامتر در  محاسبه نرخ استهلاک به روش نزولی حائز اهمیت است.

• قیمت تمام شده
• عمر مفید دارایی
• نرخ استهلاک سالانه

دانلود نرخ استهلاک 1403 +pdf

به عنوان مثال خانه نوسازی که مالک در سال ۱۳۹۴ آن خریداری نموده دارای قیمت 140 میلیون تومان بوده است. براساس دفتر اسناد امور مالیاتی نرخ استهلاک این خانه در روش نزولی حدودا ۱۲% محاسبه می‌شود که ارزش خالص این دارایی را می توان برای  سال‌های ۱۳۹۶، ۱۳۹۵ ،۱۳۹۴ اینگونه محاسبه کرد.

12% * ۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیون = نرخ استهلاک خانه در سال ۱۳۹۴ ( بالاترین بازده و سود دهی در این سال است)

%12* {(۱۶,۸۰۰,۰۰۰نرخ استهلاک خانه در سال 1394) – ۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰}=نرخ استهلاک خانه در سال ۱۳۹۵

%12* {(۳۱,۵۸۴,۰۰۰نرخ استهلاک خانه در سال 1394) – ۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰}=نرخ استهلاک خانه در سال ۱۳۹۶

انتخاب روش محاسبه استهلاک

محاسبه استهلاک به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که بر اساس استانداردهای حسابداری می‌توان در زمینه‌های مختلف مالی از آنها استفاده کرد. ولی تعریف قوانین مالیاتی می‌تواند انتخاب روش محاسبه استهلاک دارایی را از اختیار مدیران و مالکان خارج کند.

بر همین اساس جدول استهلاکات مطرح شده در موضوع ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 به طور دقیق، درصد نرخ استهلاک دارایی‌های مختلف را تعریف کرده است. همچنین در این جدول نوع دارایی‌های قابل استهلاک، نرخ هزینه استهلاک و عمر مفید آن‌ها را به طور کامل مطرح نموده است.

بر همین اساس حسابداران و مالکان دارایی‌ باید اظهارنامه مالیاتی را بر اساس نرخ مصوب مستهلک محاسبه کنند. این قانون در راستای افشای خط مشی و عملکرد واقعی مدیران مؤسسه‌های تجاری تعریف شده که در طی آن عامل‌های مخارج استهلاک به دسته‌های عامل‌های فیزیکی و کاربردی تقسیم بندی می‌شوند.

• کافی نبودن دستگاه در تولید و مصرف زیاد از حد آن
• بی‌مصرف شدن دستگاه به دلیل وجود دستگاه‌های پیشرفته
• سپری شدن زمان
• قابل استفاده بودن دستگاه به دلیل استفاده زیاد از آن
• زنگ زدن دستگاه و یا پوسیدگی آن به دلایل مختلف

روش های اصلی محاسبه نرخ استهلاک

برای محاسبه نرخ استهلاک می‌توان از روش‌های متعددی استفاده کرد. البته که چهار روش پرکاربرد وجود دارد که بیشتر از بقیه روش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ارتباط با تشخیص ارزش دارایی‌ها و نرخ استهلاک سه روش بر مبنای زمان و شیوه چهارمی بر اساس مقدار استفاده فیزیکی از دارایی مدنظر قرار می‌گیرد.

خط مستقیم

خط مستقیم یا روش نزولی راحت‌ترین شیوه محاسبه نرخ است که اصلی پارامتر آن زمان عنوان شده و در هر سال هزینه آن تقریبا به صورت یکسان در نظر گرفته می‌شود.

استهلاک بر اساس کارکرد

در سال‌های اولیه استفاده از دارایی به دلیل اینکه بازده دارایی در بالاترین حد خود قرار دارد؛ مقدار استهلاک نیز زیاد است و در طی زمان سرعت کاهش بهای آنها کم می‌شود.

محاسبه استهلاک به صورت نزولی

در این روش هم مانند روش کاهش توازن در سال‌های اولیه مقدار و نرخ استهلاک دارایی زیاد است و در طی زمان مقدار استهلاک کم می‌شود. اما با مشخص کردن نرخ استهلاک باید با اضافه کردن مقدار تمام سال‌های عمر مفید و بعد از آن مشخص کردن سال کنونی که در آن بازه است انجام می‌شود.

روش نزولی با نرخ مضاعف

در این روش مقیاس محاسبه بر اساس زمان نیست بلکه نرخ استهلاک دارایی طبق مقدار فعالیت‌های انجام شده محاسبه می‌شود. به این صورت که در زمان فعالیت بیشتر دستگاه مقدار استهلاک آن هم افزایش می‌یابد و اگر فعالیت کم باشد استهلاک دستگاه نیز کمتر می‌شود. از این روش جهت تعیین مقدار استهلاک در دارایی‌هایی که تحت تاثیر استفاده یا بازده فیزیکی هستند استفاده می‌کنیم.

اموالی که شامل نرخ استهلاک می شوند

جهت محاسبه نرخ استهلاک باید اطلاعات کافی از قیمت نهایی خریداری شده و عمر مفید دارایی و بهای آن در اختیار داشته باشیم. در حال حاضر نرم افزار حسابداری پیشرفته می‌تواند در محاسبه دقیق استهلاک دارایی به شما کمک نمایند. اما به طور کلی استهلاک دارایی در چند بخش تقسیم بندی می‌شود که عبارت است از:

ثابت استهلاک بخش

این نوع از نرخ استهلاک دارایی عمر معین و محدودی را شامل می‌شوند که بر اساس عمر مفید خود مستهلک همانند ساختمان، خودرو یا دستگاه تعریف می‌شوند.

ثابت استهلاک ناپذیر

این دسته از دارایی‌ها شامل عمر نامحدودی هستند که بر اثر مصرف زیادی به هیچ عنوان تحلیل نمی‌روند. زمین، طلا و… جزو دارایی های ثابت استهلاک ناپذیر است.

استهلاک نقصان پذیر

برخی از دارایی‌ها همچون استخراج از جنگل‌ها، معادن و ذخایر طبیعی در حین استفاده انسان از آن به مرور زمان دچار تحلیل و کاهش ارزش دارایی می‌شوند.

روش حساب کردن هزینه استهلاک

حساب کردن هزینه استهلاک یک دارایی به ارزش به پایان رسیده تاریخی و عمر مفید دارایی و ارزش آن بستگی دارد. به عبارت دیگر این پارامترها هزینه‌های غیر نقدی هستند که نشان می‌دهد چه اندازه از بهای دارایی استفاده شده است. در هنگام محاسبه نرخ  استهلاک دارایی باید به عوامل زیر توجه کنید.

• قیمت خرید + هزینه حمل + هزینه نصب + ارزش افزوده
• عمر مفید برآوردی
• ارزش دارایی بعد از سپری کردن عمر مفید

استهلاک در حالت سود و ضرر

در اصل مبلغ استهلاک در حالت سود و ضرر بیان کننده مقدار سود به دست آمده برای صاحب دارایی است که در حالت سود و ضرر استهلاک نحوه استفاده از دارایی، هزینه فروش، هزینه اداری و یا هزینه ساخت کالای بر مقدار مالیات بر درآمد مؤدی اثر می‌گذارد.

انواع روش های محاسبه استهلاک به روش نزولی

محاسبه استهلاک به روش نزولی را می‌تواند در فرایند سه شیوه اصلی تعریف نمود تا بتواند ارزش دارایی را به ساده‌ترین و دقیق‌ترین شکل ممکن انجام داد.

روش خط مستقیم

 در محاسبه استهلاک به روش خط مستقیم نزولی باید بهای تمام شده دارایی را از ارزش اسقاط کم کرد و بر عمر مفید تقسیم نمود.

روش نزولی

در روش محاسباتی نرخ استهلاک به روش نزولی باید بهای تمام شده را از مانده استهلاک کسر نموده و در نرخ ثابت ضرب ‌شود.

نزولی مضاعف

در این فرمول روش نزولی را دو برابر می‌کنیم تا به دست بیاید و برای مستهلک کردن دارایی‌های ثابت در سال‌های اولیه استفاده می‌شود.

ارزش اسقاط به چه معنی است؟

ارزش اسقاط مبلغی است که در سال آخر استفاده از دارایی یا هنگام فروش یا تعویض آن به صورت عددی برآورد می‌شود. اگر ارزش اسقاط بیش از حد واقعی تخمین زده شود منجر به کاهش مبلغ استهلاک و افزایش درآمد خالص می‌گردد. در نتیجه مجموع دارایی ثابت در ترازنامه بیشتر اظهار شده و کمتر از حد واقعی باشد، باعث می‌شود هزینه استهلاک بیشتر، درآمد خالص کمتر و مجموع دارایی ثابت و سود انباشته در ترازنامه کمتر اظهار گردد.

عمر مفید دارایی چیست؟

عمر مفید یک دارایی عبارت است از تعیین مدت‌زمان حدودی برای استفاده از یک دارایی بر اساس امکانات دستگاه و نوع خدمات تعریف می‌شود. عمر مفید ممکن است بر اساس معیار‌های زمان، تعداد محصول یا مجموع ساعت کارکرد تعیین شود. به همین دلیل در روش‌های مختلف محاسبه استهلاک این موار یک عامل تاثیر گذار است.

محاسبه برحسب زمان: خط مستقیم.

محاسبه برحسب محصول: روش ساعت کارکرد و میزان تولید.

روش‌های مبتنی بر استهلاک بیشتر در سال‌های اول عمر مفید و کاهش تدریجی آن: روش مجموع سنوات، روش نزولی.

چه تفاوتی بین استهلاک دارایی‌های مالی و فیزیکی وجود دارد؟

دارایی‌های فیزیکی مانند ساختمان موجودیت عینی دارند درحالی‌ که دارایی‌های مالی اصولاً کاغذ یا سندهایی (اوراق قرضه، سهام) هستند که دارای ارزش مادی می‌باشند. همچنین دارایی فیزیکی به‌خاطر فرسودگی و گذر عمر ارزش خود را از دست می‌دهند، ولی دارایی‌های مالی کاهش ارزششان با تغییرات قیمت ارز و نرخ بهره بازار همراه می‌باشد. دارایی‌های فیزیکی نیاز به تعمیر دارند درحالی‌ که دارایی‌های مالی نیاز به چنین هزینه‌هایی ندارند.

ارتباط هزینه استهلاک و استهلاک انباشته چیست؟

استهلاک انباشته، کل مبلغی است که شرکت‌ها از آن برای بیان نرخ دارایی‌های مستهلک استفاده می‌کنند. از سوی دیگر نرخ استهلاک دارایی‌های شرکت برای یک دوره مالی در اظهارنامه مالیاتی مودیان عنوان می‌شود. اما حساب هزینه استهلاک دارایی‌های ثابت هنگام پایان دوره مالی به همراه سایر هزینه‌ها برای محاسبه سود به حساب سود و زیان مودیان منتقل می‌شود.

با این وجود، حساب استهلاک انباشته، جزو حساب‌های دائم است که به سال بعد انتقال می‌یابد و در ترازنامه یا قسمت دارایی‌ها، به‌عنوان یک حساب کاهنده از همان دارایی ثابت مربوط به خودش گنجانده می‌شود.

هزینه استهلاک خودرو چگونه محاسبه می‌شود؟

براساس جدول نرخ استهلاک بیان شده در ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم معمولاً 4 روش برای محاسبه استهلاک خودرو وجود دارد:

• خطی
• کاهش باقی‌مانده
• بر اساس مجموع سال‌های مفید
• بر اساس مسافت پیموده شده

سخن پایانی …

میانگین عمر مفید هر انسان حدود ۶۰ سال می‌باشد و با گذشت هر سال از عمر او کاسته می‌شود و به دوران کهنسالی نزدیک‌تر می‌شود و جسم او مستهلک می‌شود. به این معنا که اجزای بدن ما ضعیف‌تر می‌شوند و دیگر نمی‌تواند بازدهی دوران جوانی را داشته باشد. در مورد اموال و دارایی‌ها نیز موضوع استهلاک به صورت کامل صدق می‌کند چرا که اموال و دارایی‌های افراد بعد از گذشت مدت زمانی هم از لحاظ کارایی و هم از لحاظ ارزش‌گذاری افت می‌کند.

بنابراین آموزش محاسبه استهلاک به روش نزولی در فعالیت‌های حسابداری می‌تواند ارتباط ارزش‌گذاری دارایی‌ها با هزینه کارکرد آن‌ها در صورت ‌های مالی به صورت دقیق بیان کرد.

ممنون که با ما همراه بودید! اگر سوال یا نظری دارید، خوشحال می‌شویم آن را در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید. نظرات و پرسش‌های شما برای ما بسیار ارزشمند است و باعث ایجاد گفت‌وگویی مفید می‌شود. منتظر شنیدن نظرات شما هستیم! 🙏😊