ثبت نام ارزش افزوده برای مشمولان این بخش از نظام امور مالیاتی کشور شرایطی را فراهم می کند تا نیازی به مراجعه حضوری برای تسلیم مدارک مالیاتی به سازمان های مربوطه نداشته باشند. مالیات بر ارزش افزوده، یکی از منابع درآمدی دولت محسوب می گردد که برای محاسبه مقدار آن باید از فرمول خاصی استفاده کرد.
این نوع از مالیات غیر مستقیم بر روی کالاهای مصرفی، ارائه خدمت خاص و… پیاده می شود که مصرف کنند گان ملزم به پرداخت آن هستند. اما این نوع از مالیات تعیین شده از دولت چگونه محاسبه می شود و یا مودی مربوطه چگونه باید آن را پرداخت کند از جمله مواردی است که در این مقاله به صورت ساده و قابل فهم به آن اشاره شده است.
ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده در سامانه مودیان
همه مودیان مالیات ارزش افزوده موظف هستند برای ارائه اظهارنامه های مالیاتی خود به نشانی www.evat.ir مراجعه کنند. بر همین اساس مودیان مالیاتی مورد نظر باید آموزش ثبت نام ارزش افزوده را طی نمایند و در سامانه سازمان امور مالیاتی به آدرس درگاه ملی خدمات الکترونیکwww.my.tax.gov.ir برای تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نمایند.
برای ثبت نام ارزش افزوده اشخاص حقیقی در سامانه مالیات بر ارزش افزوده باید مودیان محترم شناسه ملی و سایر اطلاعات هویتی خود را در سامانه الکترونیک ثبت کنند. سپس برای درج الکترونیکی اظهارنامه خود با تعریف امضای دیجیتال نسبت به پرداخت مالیات تعیین شده خود در محدود زمانی به پنل کاربری خود مراجعه حضوری نمایند.
همچنین مودیان گرامی می توانند بدون مراجعه به سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به پرداخت مالیات ارزش افزوده ازطریق سامانه www.evat.ir اقدام نموده و از طریق درگاههای “بانک ملی” پرداخت قبض مالیات و عوارض اختصاصی خود را با دریافت شناسه قبض یا شناسه واریز انجام دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ثبت نام و کار با سامانه سازمان امور مالیاتی کشور پیشنهاد می کنیم مقاله ” سامانه مودیان ” را مطالعه نمایید.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
طبق ماده 3 قانون مربوط به امور مالیاتی کشور، ارزش افزوده یک کالا یا خدمات را می توان از لحاظ تفاوت قیمت و ارزش گذاری آن در یک برهه زمانی محدود و خاص بررسی کرد. به عبارت دیگر این نوع از مالیات پرداخت بر روی کالایی تعیین می گردد که عموم مردم جامعه به طرق مختلف آن را خریداری می کنند.
به عبارت ساده تر مالیات بر ارزش افزوده در فرایند تولید محصول مربوط و در طی چندین مرحله نسبت به ارزش کالاهای تعیین می گردد که به طور کلی هنگام تولید یا توزیع توسط دولت اخذ می‌شود. بنابراین این نوع از در طی فرآیند تولید تا فروش کالا به مشتری نهائی در مراحل مختلف از مشمولان دریافت می شود. در نتیجه می توان گفت مودیان مالیات بر ارزش افزوده ممکن است چندین مرتبه در سال به صورت مستقیم یا غیر مستقیم مکلف به پرداخت این نوع از امور مالیاتی شوند.
این نوع از امور مالیاتی کشور در ماده 3 قانون امور مالیاتی کل کشور به صورت دقیق تعریف شده که در آن، این نوع از امور مالی را در بخش مالیات غیر مستقیم دسته بندی کرده است. مالیات ارزش افزوده همواره به ارزش پولی یک محصول یا خدمات اشاره دارد که پرداخت آن بر عهده مصرف کنندگان است که در زمان خرید آن را می‌پردازند. فروشندگان وظیفه اصلی جمع آوری مقادیر مختلف این امر اقتصادی را برعهده دارند تا آن را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند.
در نتیجه ارزش افزوده یک محصول بیان کننده اختلاف پولی و ارزشی بین محصول تولید شده با مجموع مقادیر و ارزش مالی مواد اولیه برای تولید آن محصول است. هرچه اعداد نشان دهنده این اختلاف بیشتر باشد دولت مقادیر بالاتری را از مودیان به عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت خواهد کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و کامل تر می توانید ” مالیات بر ارزش افزوده ” را مطالعه نمایید.
انواع مالیات بر ارزش افزوده
طبق ماده سوم قوانین مربوط به امور مالیاتی کشور می توان حوزه های مشمولان مالیات بر ارزش افزوده را در سه دسته کلی تعریف و تبیین نمود:
محصولات تولیدی
در تعریف این نوع از مالیات بر ارزش افزوده می توان گفت که مالیات اعمال شده بر روی فرایند تولید تعلق نمی گیرد. بلکه قوانین مالیاتی و پرداخت آن در حین فروش کالاهای مصرفی و کالاهای سرمایه‌ای بر عهده مشتری نهایی و خریداران است. بنابراین بنگاه های اقتصادی با خرید کالا یا ارائه خدمات ملزم به پرداخت هیچ گونه مفاد مالیاتی نیستند.
کالاهای مصرفی
تمامی هزینه های صرف شده در تولید یک محصول یا ارائه خدمات در فرایند اخذ مالیات در ارزش افزوده کالاها و خدمات مصرفی باید به صورت دقیق تعیین شود. چرا که در محاسبه مالیات بر افزوده کالاهای مصرفی فقط باید دامنه سود خالص کسب شده تمرکز نماید.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد مربوط به بخش مالیات بر ارزش افزوده مختص فروش حاصل از تولید خالص کالای خالص است که پس از کسر هزینه استهلاک و… به آن تعلق می گیرد. به عبارت ساده تر مالیات ارزش افزوده از نوع درآمد زمانی تعیین می گردد که فروشنده پس از برآورده هزینه های تولید یا ارائه خدمات، دامنه ای از درآمد خالصی کسب کرده است.
نحوه ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله‌ای است که به صورت درصدی از ارزش خالص ناشی از فروش کالا یا خدمات تعیین شده توسط مصرف کننده پرداخت می شود. این نوع از مفاد مالیاتی می تواند در حین واردات، تولید و توزیع کالا یا خدمات به صورت چند مرحله ای از مودیان اخذ شود.
این نوع از مالیات پرداختی به صورت درصدی بر روی بهای کالاها یا خدمات در حین فروش تعیین می شود که مشمولان باید به صورت دوره‌ای (فصلی) آن را به حساب های رسمی سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.
بر اساس آخرین تغییرات ایجاد شده بر روی قوانین مالیاتی در سال 1402، سازمان امور مالیاتی کشور باید محاسبه ارزش افزوده مودیان مختلف را به صورت شفاف از طریق خوداظهاری مالیاتی در سامانه ارزش افزوده دریافت کند. بدیهی است ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده باید به صورت کامل در سامانه مودیان انجام شود تا مشمولان این قانون مالیاتی حداکثر 15 روز بعد از پایان هر فصل نسبت به ارسال اظهارنامه ارزش افزوده اقدام نمایند.
مالیات بر ارزش افزوده چند درصد است؟
نرخ مالیات ارزش افزوده تا سال 1400 به صورت 3 درصد محاسبه می شد که در صورت تخلف مودی، باید عوارض و 6 درصد مالیات را به عنوان جریمه پرداخت می نمود. اما از سال 1401 قانون جدیدی در تعریف مالیات و ارائه اظهارنامه ارزش افزوده توسط سازمان مربوطه بیان شده که درآن عوارض جرائم مالیات ارزش افزوده با نرخ 9 درصد برای عموم کالاها محاسبه می گردد.
لازم به ذکر است برخی از کالاهای اساسی و غیر اساسی دارای نرخ مالیات ارزش افزوده متفاوتی هستند که مودیان باید نسبت به پرداخت آن در موعد مقرر اقدام کنند. به عنوان مثال بر اساس ابلاغیه مورخ 28/ 12/ 1400 که توسط سازمان گمرک ایران و شورای عالی هماهنگی اقتصادی تدوین شد، نرخ مالیات بر ارزش افزوده واردات اقلام اساسی همچون گندم، برنج، دانه‌های روغنی، قند، شکر و گوشت قرمز معادل یک درصد محاسبه می شود.
همچنین نرخ مالیات ارزش افزوده برخی از کالاهای غیر اساسی همچون سیگار، دخانیات و محصولات لوکس معادل 12 درصد است. نرخ ارزش افزوده خدماتی چون بنزین و سوخت هواپیما طبق آخرین ابلاغیه های سازمان امور مالیاتی با نرخ بیست درصد برآورده می شوند و تنها برخی اقلام از این مالیات معاف هستند.
چه کالاهایی مشمول قانون مالیات ارزش افزوده نمی شوند؟
هدف اصلی از تدوین مالیات ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی حمایت از سبد مصرفی خانوارها به ویژه خانواده های کم بضاعت است . در همین راستا محصولات کشاورزی مصرفی، هتل‌های ۳ ستاره ، انواع بیمه های عمر و اقلام مصرفی همچون قند و شکر از مالیات بر ارزش افزوده معافیت هستند.
همچنین برخی از کالاهای اساسی و وارداتی به دلیل حمایت دولت از اقشار کم درآمد و… شامل مالیات ارزش افزوده نخواهند بود که از این دست می توان به اقلام یا خدمات زیر اشاره کرد.
- انواع محصولات کشاورزی
- تولید و عرضه دام و طیور زنده ، آبزیان ، زنبور عسل
- انواع نهاده های کشاورزی همچون کود، سم، بذر و نهال
- کالاهای اساسی مصرفی همچون آرد ، نان ، گوشت ، قند ، شکر ، برنج ، حبوبات و سویا ، شیر ، پنیر ، روغن نباتی و…
- کالاهای اهدایی به وزارتخانه‌ها ، موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر انتفاعی
- اقلام مصرفی همراه مسافر برای استفاده شخصی در حین ورود به کشور
- اموال غیر منقول اشخاص حقیقی و حقوقی
- انواع خدمات ارائه شده توسط مراکز درمانی همچون دارو، لوازم مصرفی درمانی و خدمات توانبخشی یا حمایتی
- مالیات بر درآمد مورد بحث در موضوع قانون مالیات های مستقیم
- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری در قالب جابجایی جاده ای، ریلی ، هوایی و دریایی
- انواع صنایع دستی روستایی همچون فرش دستباف، گلیم بافی یا نمد
- انواع خدمات مربوط به حوزه های پژوهشی و آموزشی همچون کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ
- انواع نهادی های مربوط به خوراک دام و طیور
- واردات یا تولید رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه ها
- اصل طلا، جواهر و پلاتین به کار رفته در تولید زیورآلات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، اما اُجرت ساخت، سود و کارمزد آن مشمول
- ۹درصد مالیات ارزش افزوده خواهد بود.
مهلت تسلیم، ارسال و ثبت نام ارزش افزوده اشخاص حقیقی 1402
قبلا در مورد آخرین مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی مطلبی منتشر کرده بودیم. طبق قوانین مربوط به امور مالیاتی کشور، مودیان باید در پایان سه ماه یا هر فصل و حداکثر به مدت 15 روز بعد از آن اظهارنامه های مالیاتی مربوط به مشاغل را به مراجع ذی الصلاح تقدیم کنند. این افراد می توانند با مراجعه به سامانه مالیات بر ارزش افزوده نسبت به تقدیم اظهارنامه ارزش افزوده و ثبت اطلاعات هویتی خود اقدام نمایند.
سپس در ازای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می توانند فیش مالیاتی صادر شده توسط اداره امور مالیاتی در سیستم ارتباطی خود ذخیره نمایند. البته باید یادآور شویم که در انتهای فصل زمستان به دلیل مقاربت مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده با تعطیلات عید نوروز معمولا سازمان امور مالیاتی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده توسط مودیان را تمدید می کند.
برای اطلاع از نحوه تدوین اظهارنامه های مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی می توانید ” اظهارنامه مالیاتی ” را بخوانید.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات ارزش افزوده
سازمان امور مالیاتی کشور همچون سایر نهاد های مالی و اقتصادی کشور برای نظم بخشیدن به امور مالی تحت مدیریت خود برخی از قوانین را تدوین کرده است. این سازمان برای انسجام پرداختی های مربوط به مشمولان مالیات بر ارزش افزوده مهلت دوهفته ای را در آخر هر فصل مالیاتی برای ارسال اظهارنامه ارزش افزوده توسط مودیان تعیین کرده است.
در صورتی که مودیان و مشمولان این نظام مالی در زمان مقرر نسبت به ارسال و ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده خود اقدام نکنند؛ طبق قانون مشمولان پرداخت جریمه غیر قابل بخشش خواهند شد. چنانچه اشخاص حقیقی و حقوقی در طول یک فصل مالی هیچ گونه فعالیت اقتصادی نداشته باشند، باید اظهارنامه های مالیاتی خود را به صورت سربرگ های خالی مالیاتی تقدیم سازمان امور مالیاتی نمایند.
این افراد برای آنکه مشمول جرائم عدم ارائه اظهارنامه ارزش افزوده به نهاد های مربوطه نشوند باید صورت های مالی سفید خود را همراه با مدارک شناسایی به مراجع مربوطه تحویل دهند. مودیان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در صورت بی توجهی به موارد زیر مشمولان جرایم امور مالیاتی می شوند.
مودیان در مهلت تعیین شده برای ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده در سامانه امور مالیاتی کشور نکنند.
مجموعه مورد نظر صورتحساب یا فاکتور مالی به خریدار کالا یا خدمات نکرده باشد.
ثبت نادرست و غیر واقعی ارزش ریالی کالا در صورتحساب رسمی مالیاتی که دارای کد اقتصادی است.
عدم تکمیل اطلاعات حقیقی و حقوقی صورتحساب قانونی توسط فروشندگان کالا یا خدمات
تحویل ندادن اظهارنامه مالیات ارزش افزوده به صورت قانونی در موعد مقرر.
عدم تحویل به موقع دفاتر قانونی پلمپ شده شرکت‌ها مشمول قانون مالیاتی ارزش افزوده به نهادهای مالیاتی
کلام آخر
محاسبه مالیات ارزش افزوده برای شرکت‌ها و نهاد های مربوطه چندان سخت نیست، زیرا مودیان این بخش از امور مالی، غالبا مصرف کنندگان و خریداران کالای مختلف هستند. در نهایت مراجع مرتبط بخشی از سودی را که تحت عنوان درآمد خالص از خریدار گرفته‌اند به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت می‌کنند.
مفهوم و قوانین مالیات ارزش افزوده تقریبا جزو اموری اقتصادی مصوبه نهاد های قانونگذار کشور است که مشمولین آن غالب افراد جامعه را در بر می گیرد. بنابراین آشنایی با نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده و ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده در سامانه امور مالیاتی کشور برای مشمولان این قانون مالیاتی ضروری است.
