اصطلاح «مالیات بر درآمد» به نوعی از مالیات‌ها اشاره دارد که دولت‌ها بر کسب و کارهای درآمدی و افراد در حوزه قضایی خود ایجاد می‌کنند. طبق قانون، مودیان مالیاتی باید سالانه اظهارنامه مالیات بر درآمد را برای تعیین تکالیف مالیاتی خود ارائه کنند.
مالیات بر درآمد منبع درآمد دولت هاست و دولت ها از این بخش برای تامین مالی خدمات عمومی، پرداخت تعهدات دولتی و تأمین کالا برای شهروندان استفاده می کنند. می توان گفت در تمامی کشور ها، مالیات یکی از الی ترین منبع درآمد های دولت ها می باشد. برخی از سرمایه گذاری ها در برخی موارد از مالیات بر درآمد معاف هستند که این مورد نیز در کشور های مختلف، متفاوت می باشد.
- مالیات بر درآمد نوعی مالیات است که دولت ها بر درآمدهای ایجاد شده توسط مشاغل و افراد در حوزه قضایی خود اعمال می کنند.
- مالیات بر درآمد برای تامین مالی خدمات عمومی، پرداخت تعهدات دولت و تأمین کالا برای شهروندان استفاده می شود.
- کشور های مختلف، قوانین و مقدار مالیات متفاوتی دارند.
- مالیات بر درآمد شخصی نوعی مالیات بر درآمد است که از دستمزد، حقوق و سایر انواع درآمد افراد اخذ می شود.
- مالیات بر درآمد کسب و کار برای شرکت ها، شراکت ها، مشاغل کوچک و افراد خود اشتغال نیز اعمال می شود.
برای مشاهده راهنمای کامل سامانه مودیان مالیاتی، می توانید به این بخش مراجعه کنید.
قانون مالیات بر درآمد چیست؟
دولت‌های مختلف برای برداشت مالیات از درآمدهای افراد و شرکتها، سازمان‌های مالیاتی را تشکیل می‌دهند. بر اساس قانون، افراد و شرکتها موظف به گزارش درآمدهایشان به نهادهای قانونی هستند و دولت هم وظیفه برداشت مالیات از آن قسمتی از درآمد که مشمول مالیات است را دارد. درصد مالیات بستگی به میزان درآمد مشمول مالیات و نوع شخصیت حقیقی یا حقوقی دارد که این درصد به صورت متغیر است.
به منظور تعیین درصد مالیات، سازمان مالیاتی با توجه به فاکتورهای مختلفی از جمله درآمد، نوع شخصیت و شرایط گروه‌های مختلف، درصدی خاص برای هر یک تعیین می‌کند. در برخی موارد، دولت‌ها به منظور تنظیم سیاست‌های رفاهی و کاهش فاصله طبقاتی، مالیات بر درآمد را به شکل تصاعدی در نظر می‌گیرند، به این معنی که با افزایش درآمد، درصد مالیات نیز افزایش می‌یابد. اما در نهایت، قانون مالیات بر درآمد نحوه برداشت مالیات را تعیین می‌کند.
مالیات می‌تواند به دو دسته مالیات های مستقیم و غیرمستقیم تقسیم شود. مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی از دسته مالیات های مستقیم هستند و هر یک دارای زیرمجموعه‌های خاص خود هستند. در قانون مالیات‌های مستقیم، پنج باب اصلی وجود دارد، که باب اول مشمولان مالیات را تعیین می‌کند، باب دوم مربوط به مالیات بر دارایی است و پنج فصل دارد، و باب سوم به صورت کامل مربوط به مالیات بر درآمد است که خود شامل 7 فصل می باشد.
گروه بندی صاحبان مشاغل
دسته بندی بر اساس نوع فعالیت
دسته بندی مشاغل شامل مالیات بر درآمد، بر اساس نوع فعالیت های کسب و کار:
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان
- صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی (به شرط داشتن مجوز بهره برداری از وزارتخانه)
- صاحبان هتل های سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها، درمانگاه ها، کلینیک های تخصصی
- افرادی که مشاغل مبادله ای دارند
- صاحبان فروشگاه های زنجیره ای (با مجوز از وزارتخانه یا مراجع ذیربط)
- صاحب موسسات حسابرسی، حسابداری
- ارائه دهندگان خدمات مالی، خدمات مدیریت، مشاوره، انفورماتیک و طراحی سیستم
- صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی (به صورت مسافری یا باری)
- سایر صاحبان مشاغل و صاحبان مشاغلی که درآمد اعلامی آنها (فروش کالا یا فروش ترکیبی کالا و ارائه خدمات) بر اساس اظهارنامه مالیات عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیم خرداد ماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی می باشد). سال بعد از تسلیم اظهارنامه عملکرد. به عنوان مثال، میزان فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیات عملکرد سال 1396 مبنای گروه بندی سال 1398 است) با آخرین درآمد تایید شده از فروش کالا یا ترکیبی. فروش کالا و ارائه خدمات آنها بیش از پنجاه و پنج میلیارد ریال. (به شرط ابلاغ نامه قطعی به مؤدی یا نماینده قانونی وی حداکثر تا پایان دی ماه سال گذشته)
نگهداری دفاتر روزنامه و کل یا سایر دفاتر حسب مورد مستند به اسناد و مدارک باشد، ارائه صورت سود و زیان، ارائه ترازنامه، از تکالیف این کسب و کارها می باشد. همچنین برای مشاهده آموزش ثبت اظهارنامه مالیاتی و راهنمای سامانه، می توانید به این بخش مراجعه کنید.
دسته بندی بر اساس حجم فعالیت
سایر صاحبان مشاغل و مشاغلی که درآمد اعلامی (شامل فروش کالا یا فروش ترکیبی کالا و ارائه خدمات) دو سال قبل از آنها یا آخرین درآمد تایید شده آنها (شامل فروش کالا یا فروش ترکیبی کالا و ارائه خدمات) بیش از هجده میلیارد ریال و معادل یا کمتر از پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد. مشروط به ابلاغ نامه قطعی به مؤدی یا نماینده قانونی وی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل)
- بیشتر از 15 میلیارد تومان
- بین 5 تا 15 میلیارد تومان
- کمتر از 5 میلیارد تومان
نگهداری اسناد درآمد حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها، نگهداری اسناد خرید کالاها، خدمات و دارایی ها و سایر اسناد بهای تمام شده، تنظیم صورت درآمد و هزینه ماهیانه مودیان گروه دوم و تنظیم صورت درآمد و هزینه سالانه مودیان گروه دوم از تکالیف این گروه می باشد.
دسته بندی سوم، مشاغلی که در دسته های قبلی نبوده اند!
دسته سوم صاحبان مشاغل که جزو گروه اول و دوم نیستند در این گروه قرار می گیرند. بر اساس این آیین نامه سازمان امور مالیاتی می تواند تا پایان دی ماه هر سال فهرست مشاغل اضافه شده به گروه اول را به تفکیک نوع فعالیت تهیه و اعلام کند. مودیان مذکور از ابتدای سال مالیاتی پس از اعلام موظف به انجام وظایف محوله مربوط به گروه اول خواهند بود.
از تکالیف گروه سوم می توان به نگهداری اسناد درآمد حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها،نگهداری اسناد خرید کالا، خدمات و اموال و سایر هزینه ها، تنظیم خلاصه درآمد و هزینه سالانه مودیان گروه سوم اشاره کرد.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد شرکت ها (اشخاص حقوقی)
| مالیات بر درآمد شرکتها | 25% × (معافیتهای قانونی – زیان حاصل از منابع غیرمعاف + درآمد فعالیتهای انتفاعی + درآمد فروش کالا و خدمات) |
با استفاده از فرمول بالا، می توانید به راحتی مبلغ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی را بدست آورید.
محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
با بررسی ماده 131، می توان متوجه شد که مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به صورت پلکانی محاسبه می شود. این پلکان ها از به مقدار 15 درصد، 20 درصد و 25 درصد هستند که به ترتیب زیر محاسبه می شوند:
- تا سقف 47 میلیون و 500 هزار تومان سود سالانه معاف از مالیات است.
- تا 200 میلیون تومان اول درآمد مشمول 15 درصد مالیات است
- درآمد دوم تا 200 میلیون تومان مشمول مالیات 20 درصد
- مابقی درآمد مشمول مالیات 25 درصد است.
انواع مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد اشخاص
مالیات بر درآمد اشخاص نیز به عنوان مالیات بر درآمد شخصی شناخته می شود. این نوع مالیات بر درآمد از دستمزد، حقوق و سایر انواع درآمد افراد اخذ می شود. این مالیات معمولاً مالیاتی است که دولت وضع می کند. به دلیل معافیت ها، کسورات و اعتبارات، اکثر افراد بر تمام درآمد خود مالیات پرداخت نمی کنند.
مالیات بر درآمد مشاغل
مشاغل نیز دارای مالیات بر درآمد می باشند که نحوه محاسبه آن را قبلا بررسی کرده ایم. بسته به ساختار کسب و کار، شرکت، صاحبان یا سهامداران آن درآمد کسب و کار خود را گزارش می دهند و سپس هزینه های عملیاتی و سرمایه ای خود را کسر می کنند. به طور کلی، تفاوت بین درآمد کسب و کار آنها و هزینه های عملیاتی و سرمایه ای آنها درآمد مشمول مالیات تجاری آنها محسوب می شود.
مطالعه کنید: مالیات بر ارزش افزوده (نحوه پرداخت، راهنمای سامانه و ….)
