مفهوم سربار:
کلیه هزینه هایی که در جریان تولید اتفاق می افتد اما نمی توان آنها را به طور مستقیم و مشخص به اقلامی از تولید یا محصولی خاص اختصاص داد به عنوان سربار کارخانه یا سایر هزینه ها تولید شناختهمی شوند نمونه های مشخص این هزینه ها؛ مواد غیرمستقیم تولید، دستمزد غیرمستقیم، هزینه تعمیرات و هزینه های استهلاک ماشین آلات، هزینه بیمه و سایر مواد مشابه می باشد.
مرکز هزینه : بخش هایی از یک واحد تولیدی که به ساخت محصول و یا به ارایه خدمات اشتغال داشته باشد،یک مرکز هزینه استو به دو بخش :
1-تولیدی
2- خدماتی
طبقه بندی می شوند.
مراکز یا دوایر تولیدی :
دوایری هستند، که مستقیماً به تولید محصول اشتغال دارند.
به عنوان مثال:
ریسندگی ، بافندگی ، رنگرزی، یک مرکز هزینه دریک کارخانه پارچهبافیمیباشند ؛
و یا دایره برش ، دایره جوشکاری
و دایره رنگرزی، یک مرکز هزنیه دریک واحد تولیدی سازنده لوازم خانگی است.
دوایر خدماتی:
دوایری هستند، که مستقیماً به تولید محصول اشتغال ندارند. ولی خدماتی برايدوایرتولیدی و دیگر دوایرخدماتی، انجام می دهند.
به عنوان مثال، می توان از دوایری مانند، دایره کارگزینی ، دایرهتعمیرات ، رستوران وحسابداری نام برد.
انتخاب مبنائی مناسب، برای تسهیم هزینه های عمومی کارخانه به دوایراستفاده کننده از این هزینه ها، کارآسانینیست وتاحدودی به شرایط واحد تولیدی ونیزبه سیستم حسابداری بهای تمام شده بستگی دارد.
نحوه انتخاب مبانی تسهیم سربار در شماران:
انواع روش تسهیم :
تسهیم اولیه عبارت است از:
سرشکن کردن هزینه های غیرمستقیم به مراکز هزینه، اعم از دوایر تولیدی ودوایرخدماتی؛
براساس مبناهای مناسببرای هردایره تولیدی وهردایره خدماتی، ستونی درنظرگرفته می شود،
وپس از تسهیم تمام هزینههای غیرمستقیم به دوایر تولیدی ودوایرخدماتی ، جمع هریک از ستونها بطورجداگانه بدست می آید، که نشاندهنده
سهم هردایره تولیدی وخدماتی ازهزینه های غیرمستقیم خواهد بود.
کاربرگ تسهیم اولیه سربار:
نکته : در نرم افزار شماران فرآیند تسهیم اولیه سربار از طریق ثبت اسناد و عملیات بطور مکانیزه صورت می پذیرد.
تسهیم ثانویه:
تسهیم ثانویه عبارتاستاز، سرشکن کردن هزینه های دوایر خدماتی به دوایر تولیدی با انتخاب مبنائی مناسب.
واحدهای خدماتی مستقیماً به واحدهای تولیدی وابسته اند؛
پسهزینه های مصرف شده دردوایرخدماتی فقط به واحدها ودوایر تولیدی مربوط میشود.
براساس تعریف تسهیم ثانویه، باید هزینه های
مصرف شده دردوایرخدماتی به نحوی به واحدهای تولیدی سرشکن گردد،که هزینه های این دوایر به صفربرسد.
تسهیم ثانویه به روش مستقیم :
دراین روش، فرض براین است که، دوایر خدماتی به یکدیگرسرویس نمی دهند ویا اگر مبادله سرویس هم صورتگیرد، آنقدرناچیز است که می توان از آن صرف نظرنموده، دراین صورت هزینه هریک از دوایرخدماتی درتسهیم
ثانویه مستقمیاً و با استفاده از مبنائی مناسب فقط به دوایر تولیدی سرشکن می گردد.
دراین روش چون اثرخدماتمتقابل دوایرخدماتی درنظرگرفته نمی شود، نتایج حاصل از روش تسهیم مستقیم چندان دقیق و معقول نیست.
بکارگیری روش یکطرفه به این شرط است که، بعضی از دوایرخدماتی به طوریکطرفه به دیگر دوایر خدماتی سرویس بدهند ولی از آن دوایر سرویس نگیرند و یاچنانچه سرویس هم دریافت می
نمایند، به لحاظ مبلغ آنقدرناچیز باشد که بتوان آنرا نادیده گرفت.
تسهیم ثانویه به روش یکطرفه :
دراین روش، از خدمات بعضی ازدوایرخدماتی به دیگر دوایر خدماتی به علت کم اهمیت بودن آن،
صرفنظرمی شود و هزینه آن دایره خدماتی، به صورت یکطرفه به دوایر تولیدی وسایر دوایرخدماتی سرشکن می گردد.
تسهیم ثانویه به روش دوطرفه (متقابل)
دراین روش، خدماتی را که دوایرخدماتی برای یکدیگر انجام می دهند به طور دقیق درنظرگرفته شده؛ودرمحاسباتمنظورمی گردد.
نحوهیعمل به این صورت است که، هزینه هردایره خدماتی به دوایرتولیدی وسایردوایرخدماتی سرشکن میگردد.
به همین دلیل، استفاده از تسهیم ثانويه به روش دوطرفه اگرچه نتایجدقیق وقابل قبولی به دست می دهد، ولی
مستلزم محاسبات پیچیده و طولانی خواهدبود.
امکان تسهیم سربار با تمامی روش ها در نرم افزار شماران:
مقایسه روش های فوق :
روش مستقیم نسبت به دو روش دیگر مقرون به صرفه تر بوده و روش ساده تری نسبت به دو روش دیگر می باشد اما قابلیت اتکای اطلاعات را از بین می برد.
روش یک طرفه نتیجه ای تقریبی داشته و معمولا گرایش بیشتری به سمت روش مستقیم دارد و اغلب برای مراکزی کاربرد دارد که میزان خدماتی که به سایر مراکز ارائه میدهند به مراتب بیشتر از خدماتی است که دریافت مینمایند
در روش متقابل یا ریاضی محاسبات به شدت پیچیده بوده اما بسیار دقیق که اطلاعات مربوط و قابل اتکا به استفاده کنندگان مخابره می نماید و بیشتر برای مراکزی که بطور مدام در حال تبادل خدمات هستند و ارزش ریالی خدمات هم بالا است کاربرد دارد.
