ارزش افزوده اشخاص حقوقی | مشمولین، مراحل و مدارک

آیا می‌دانستید طبق آمار سازمان امور مالیاتی، بیش از ۷۰٪ از جریمه‌های مالیاتی شرکت‌ها به‌دلیل تأخیر در ارسال اظهارنامه یا ناقص بودن آن است؟ این در حالی است که رعایت چند نکته ساده می‌تواند از پرداخت میلیون‌ها تومان جریمه جلوگیری کند. در هر کشوری، مالیات یکی از منابع اصلی درآمد دولت محسوب می‌شود و اشخاص حقوقی نقش مهمی در این چرخه دارند.

از جمله مهم‌ترین وظایف این نهادها، تهیه و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده است که نه‌تنها جنبه قانونی دارد، بلکه مستقیماً بر وضعیت مالی و اعتباری شرکت نیز تأثیرگذار است. در این مطلب قصد داریم به‌طور کامل فرآیند تدوین و ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی برای سال ۱۴۰۴ را بررسی کنیم، تا بتوانید با آگاهی کامل و بدون نگرانی این مسیر را طی کنید.

یکی از وظایف اصلی اشخاص حقوقی، تدوین و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی می‌باشد. در تمامی کشور‌ها، مالیات یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی دولت می‌باشد که از درآمد تمام افراد جامعه دریافت می‌شود. تاخیر در ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی، باعث می‌شود تا مودی، از بخشیودگی‌ها و معافیت‌های مالیاتی دور شود و همچنین ممکن است جریمه‌های مختلفی نیز برای مودی در نظر گرفته شود.

میزان مالیات بر ارزش افزوده اشخاص حقوقی، با توجه به اظهارنامه‌ای که ارسال می‌شود، ممکن است متفاوت باشد و افراد با درآمدهای مختلف، مالیات مختلفی را نیز پرداخت می‌کنند. مهلت ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده نیز 4 ماه پس از اتمام سال مالی می‌باشد که در اساسنامه شرکت‌ها ذکر شده است. عموماً اظهارنامه اشخاص حقوقی، پیچیده‌تر از اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقیقی می‌باشد، به همین دلیل نیز شرکت‌ها نیاز به تیم حسابداری و حسابرسی دارند تا بتوانند این فرایندها را به صورت دقیق انجام دهند.

در این مطلب قرار است که به صورت کامل، نحوه تدوین اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی و تمامی مواردی که در این زمینه نیاز دارید را مورد بررسی قرار دهیم.

ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی سال 1404

همانطور که اشاره شد، اصطلاح “اشخاص حقوقی” به مؤسسات، نهادها و شرکت‌ها اطلاق می‌شود که به طور مستقل حقوق و تعهدات حقوقی دارند. یکی از این تعهدات که به عهده اشخاص حقوقی قرار دارد، ثبت نام اظهارنامه مالیاتی است. اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی برای سال 1404 از جمله این تعهدات است و این اشخاص می‌توانند اطلاعات خلاصه پرونده مالیاتی خود را نیز از طریق سامانه مالیاتی مشاهده کنند.

از جمله اشخاص حقوقی که تحت مالیات بر درآمد سال 1404 قرار دارند، می‌توان به شرکت‌‌های بورس، فرابورس، تعاونی‌های متعارف، شرکت‌‌های سهامی عام و موارد مشابه اشاره کرد. نرخ مالیات بر درآمد برای هر یک از این شرکت‌ها بر اساس مواد ۱۰۵ تا ۱۱۸ قانون مالیات های مستقیم متفاوت است.

به موجب ماده ۱۰۵ قانون مالیات، جمع درآمد شرکت‌‌ها و درآمد حاصل از فعالیت‌‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف حاصل می‌شود، پس از کسر زیان‌‌های منابع غیر معاف و اعمال معافیت‌‌های مقرر، مشمول مالیات با نرخ ۲۵ درصد خواهد شد.

این نرخ برای شرکت‌‌های بورسی بر اساس ماده ۱۴۳ به نسبت ۲۲.۵ درصد نسبت به سود مشمول مالیات و برای شرکت‌های فرابورس بر اساس ماده ۱۴۳، ۲۳.۷۵ درصد نسبت به سود مشمول مالیات تعیین شده است.

زمان ارسال اظهارنامه اشخاص حقوقی

رعایت مهلت‌های قانونی، یکی از ضوابطی است که برای معافیت‌های مالیاتی و پیشگیری از تحریم‌ها و جریمه‌ها باید رعایت شود. این مسئله در زمینه‌های مختلفی از جمله ثبت و تکمیل اظهارنامه مالیاتی، ارسال لیست بیمه و دیگر امور مرتبط با شرکت‌ها بسیار حیاتی است.

اشخاص حقوقی می‌بایست برای تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود تا 4 ماه پس از پایان سال مالی زمان داشته باشند. به عنوان مثال، اگر پایان سال مالی یک شرکت یا اشخاص حقوقی در اسفند 1403 اتفاق افتاده باشد، آن شرکت می‌بایست اظهارنامه مالیاتی خود را تا تاریخ 31 تیر 1404 تهیه و ارسال نماید.

برای اشخاص حقیقی، معمولاً مهلت ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی تا ۳۱ خرداد ماه هر سال است. برای اشخاص حقوقی که پایان سال مالی آنها در اسفند ماه است، زمان ارسال و پرکردن اظهارنامه مالیاتی سال 1403 تا پایان ماه تیر است.

آموزش ثبت اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی

یکی از روش‌های تعیین مالیات در تمام نظام‌های اقتصادی جهان، تعیین مالیات بر اساس خوداظهاری است. در این روش، شخص یا موسسه مالیاتی می‌بایست اطلاعات مرتبط با حساب‌های مالی مرتبط با شرکت یا موسسه خود را مثل ترازنامه و صورت‌های مالی، در قالب یک اظهارنامه مالیات شرکت‌ها تهیه و آن را به اختیار سازمان امور مالیاتی کشور بگذارد.

قبلاً اظهارنامه‌ها به صورت فرم‌های چاپی تهیه می‌شدند، اما از سال 1391 با طراحی سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی یا سامانه مودیان، این اظهارنامه‌ها به صورت الکترونیکی ثبت می‌شوند. البته، برای ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی سال 1404، ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام انجام دهید.

1. برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی سال 1404، به آدرس اینترنتی return.tax.gov.ir مراجعه کرده و نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید. سپس، مشخصات هویتی مودی را وارد نمایید.
2. پس از تکمیل فرم اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت اشخاص حقوقی، فرم اطلاعات اختصاصی را طبق تصویر زیر تکمیل کنید.
3. سپس، اطلاعات جداول ۱ و ۲ (مثل اسامی اعضای هیئت‌ مدیره و تعداد کارکنان) را وارد کرده و اطلاعات مجوزهای فعالیت‌های اقتصادی را طبق تصویر زیر در جدول ۳ وارد کنید.
4. در بخش بعد، جدول‌های ۴ و ۵ (اطلاعات دفاتر قانونی مودی و جزئیات پذیرش بورس سهام) را تکمیل کنید و در ادامه، جدول ۶ (اطلاعات مالک) را طبق تصویر زیر تکمیل نمایید.
5. جدول ۷ مربوط به فهرست واردات و صادرات می‌باشد. پس از تکمیل این مرحله، دکمه “ذخیره و ادامه” را کلیک کنید.
6. جدول ۸ نیز مربوط به موجودی مواد و کالا می‌باشد. پس از تکمیل این مرحله، روی گزینه “ذخیره و ادامه” کلیک نمایید.
7. در ادامه، اطلاعات مربوط به جدول ۹ (اطلاعات فروش) و جدول ۱۰ (درآمد ناخالص پیمانکاری) را وارد نموده و جدول ۱۱ (بهای تمام شده کالای فروش رفته) را طبق تصویر زیر تکمیل نمایید.
8. جداول بعدی شامل بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری، درآمدهای اتفاقی، صورت سود و زیان، گردش حساب سود، صورت وضعیت مالی، درآمدهای معاف از مالیات، معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی، مالیات‌های پرداختی در اجرای قوانین موافقت‌نامه‌های اجتناب از اخذ مالیات مضاعف با دیگر کشورها، مالیات‌های پرداختی در سایر کشورها و درآمدهایی که مالیات آنها قبلا به صورت مقطوع پرداخت شده است و مواردی از این دست می‌باشد.
9. بعد از انجام مراحل فوق، نوبت به محاسبه مالیات می‌رسد. در این مرحله، بر اساس اطلاعات وارد شده در جداول پیشین، محاسبات مالیاتی انجام می‌شود و نمایش داده می‌شود.
10. در این مرحله باید مشخصات تهیه‌ کننده اظهارنامه مالیات شرکت‌‌ها و سپس مدیر امور مالی و حسابرسی مودی را وارد کنید.
11. در نهایت، لیستی از مواردی که نیاز به اصلاح دارند، نمایش داده خواهد شد. در صورت عدم نیاز به اصلاحات، تایید نهایی اطلاعات و پیش‌ نمایش اظهارنامه نمایش داده خواهد شد. پس از تایید نهایی و دریافت کد رهگیری، اطلاعات اظهارنامه مالیات شرکت‌ها نمایش داده می‌شود.

مدارک مورد نیاز ارزش افزوده اشخاص حقوقی

تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی به صورت آنلاین انجام می‌شود. قبل از شروع فرایند ثبت اظهارنامه در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی، لازم است که مدارک زیر را آماده کنید تا فرآیند ثبت و ارسال اظهارنامه با سرعت بیشتری پیش رود:

• مدارک شرکت (مانند اساسنامه و موضوع فعالیت شرکت).
• اطلاعات مرتبط به مجوز فعالیت و کارت بازرگانی شرکت.
• مدارک شناسایی افرادی که در شرکت، حق امضا دارند.
• ترازنامه
• صورت سود و زیان
• میزان درآمد و فروش داخلی و خارجی.
• مانده سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیل سنوات.
• گردش حساب مواد اولیه، کالای ساخته شده، مبلغ ریالی کالاهای بازرگانی و سایر کالاها.
• اطلاعات حساب‌های فروش سال قبل و میزان افزایش در سال جاری.

نکات مهم 

• شرکت‌های تولیدی و بازرگانی موظف به ثبت صورت‌بهای تمام‌شده کالای تولید شده و فروش‌رفته هستند.
• شرکت‌های پیمانکاری باید صورت تمامی قراردادها، درآمدها و هزینه‌های پیمانکاری و بهای تمام‌شده پروژه را ثبت کنند.

همچنین، ثبت مدارک مرتبط با پرداخت مالیات سال قبل (که از طریق بخش مشاهده سوابق مالیاتی با کد ملی در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی قابل مشاهده است) ضروری است.

اشخاص حقوقی باید مدارک مرتبط به محل فعالیت شرکت خود را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. اگر محل فعالیت شرکت استیجاری باشد، اجاره‌نامه و اطلاعات مرتبط به محل فعالیت نیز در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی ثبت می‌شود. اگر ملک محل فعالیت به شرکت تعلق دارد، سند مالکیت آن در سامانه مذکور بارگذاری می‌شود.

پس از تهیه این مدارک، اشخاص حقوقی و شرکت‌ها می‌توانند وارد درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی شوند و فرآیند تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی را آغاز کنند.

سخن پایانی …

ارسال اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقیقی یکی از مهم‌ترین تعهدات قانونی اشخاص حقوقی است که مستقیماً بر وضعیت مالیاتی و اعتباری شرکت تأثیر می‌گذارد. با توجه به مهلت مشخص (۴ ماه پس از پایان سال مالی) و جریمه‌های ناشی از تأخیر یا نقص، آگاهی از مراحل تهیه، مدارک لازم و نحوه ارسال الکترونیکی بسیار حیاتی است.

شرکت‌ها با رعایت اصول حسابداری و بهره‌گیری از سامانه مودیان می‌توانند فرآیند ارسال اظهارنامه را به‌درستی انجام داده، از معافیت‌های قانونی بهره‌مند شوند و از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند.

سوالات متداول درباره ارزش افزوده اشخاص حقوقی

1. مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی چقدر است؟
   • مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده، معمولاً ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت است. برای شرکت‌هایی که سال مالی آن‌ها در اسفند به پایان می‌رسد، آخرین مهلت ارسال تا ۳۱ تیر ماه سال بعد خواهد بود.
2. جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده چیست؟
   • در صورت عدم ارسال اظهارنامه در موعد مقرر، سازمان امور مالیاتی می‌تواند جریمه‌هایی را از جمله جریمه عدم تسلیم به‌موقع (حداکثر تا ۵۰٪ مالیات تعلق‌گرفته)، سلب بخشودگی‌ها و حتی بررسی علی‌الرأس مالیات در نظر بگیرد.
3. تفاوت اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی در چیست؟
   • اظهارنامه اشخاص حقیقی معمولاً ساده‌تر و محدودتر است و شامل درآمدهای شخصی و کسب‌وکارهای کوچک می‌شود. در مقابل، اظهارنامه اشخاص حقوقی پیچیده‌تر است و شامل اطلاعات جامع‌تری مثل ترازنامه، سود و زیان، قراردادها، و واردات و صادرات می‌باشد.
4. آیا می‌توان اظهارنامه ارسال‌شده را ویرایش یا اصلاح کرد؟
   • بله، در صورتی که بعد از ارسال متوجه خطا یا نقصی در اظهارنامه شدید، می‌توانید از طریق سامانه مودیان اقدام به اصلاح و ارسال نسخه اصلاح‌شده نمایید، البته در مهلت تعیین‌شده و قبل از رسیدگی نهایی توسط سازمان.
5. اظهارنامه ارزش افزوده شامل چه اطلاعاتی است؟
   • اطلاعاتی مانند میزان فروش، بهای تمام‌شده کالا، صادرات و واردات، مالیات‌های پرداخت‌شده قبلی، اطلاعات هیئت‌مدیره، دفاتر قانونی، و حساب‌های مالی—all در قالب فرم‌های استاندارد در سامانه مودیان تکمیل و ارسال می‌شوند.
6. چه شرکت‌هایی مشمول ارسال اظهارنامه ارزش افزوده هستند؟
   • تمامی اشخاص حقوقی که دارای کد اقتصادی هستند و فعالیت اقتصادی مشمول مالیات دارند، موظف به ارسال اظهارنامه ارزش افزوده هستند. این شامل شرکت‌های تولیدی، بازرگانی، خدماتی، پیمانکاری و حتی شرکت‌های بورسی و فرابورسی نیز می‌شود.