یکی از وظایف اصلی اشخاص حقیقی و حقوقی، تدوین ارسال اظهارنامه ارزش افزوده می باشد. در تمامی کشور ها، مالیات یکی از اصلی ترین منابع درآمدی دولت می باشد که از درآمد تمام افراد جامعه دریافت می شود. تاخیر در ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، باعث می شود تا مودی، از بخشیودگی ها و معافیت های مالیاتی دور شود و همچنین ممکن است جریمه های مختلفی نیز برای مودی در نظر گرفته شود.
میزان مالیات بر ارزش افزوده اشخاص حقیقی، با توجه به اظهارنامه ای که ارسال می شود، ممکن است متفاوت باشد و افراد با درآمد های مختلف، مالیات مختلفی را نیز پرداخت می کنند. مهلت ثبت نام اظهارنامه ارزش افزوده نیز 4 ماه پس از اتمام سال مالی می باشد که در اساسنامه شرکت ها ذکر شده است. عموما اظهارنامه اشخاص حقوقی، پیچیده تر از اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقیقی می باشد، به همین دلیل نیز شرکت ها نیاز به تیم حسابداری و حسابرسی دارند تا بتوانند این فرایند ها را به صورت دقیق انجام دهند.
در این مطلب قرار است که به صورت کامل، نحوه تدوین اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی و تمامی مواردی که در این زمینه نیاز دارید را مورد بررسی قرار دهیم.
اشخاص حقوقی مشمول ارسال اظهارنامه مالیاتی سال 1402
همان طور که اشاره شد، اصطلاح “اشخاص حقوقی” به مؤسسات، نهادها و شرکت‌ها اطلاق می‌شود که به طور مستقل حقوق و تعهدات حقوقی دارند. یکی از این تعهدات که به عهده اشخاص حقوقی قرار دارد، ثبت نام اظهارنامه مالیاتی است. اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی برای سال ۱۴۰۲ از جمله این تعهدات است و این اشخاص می‌توانند اطلاعات خلاصه پرونده مالیاتی خود را نیز از طریق سامانه مالیاتی مشاهده کنند.
از جمله اشخاص حقوقی که تحت مالیات بر درآمد سال ۱۴۰۲ قرار دارند، می‌توان به شرکت های بورس، فرابورس، تعاونی‌های متعارف، شرکت های سهامی عام و موارد مشابه اشاره کرد. نرخ مالیات بر درآمد برای هر یک از این شرکت‌ها بر اساس مواد ۱۰۵ تا ۱۱۸ قانون مالیات‌های مستقیم متفاوت است.
به موجب ماده ۱۰۵ قانون مالیات، جمع درآمد شرکت ها و درآمد حاصل از فعالیت های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف حاصل می‌شود، پس از کسر زیان های منابع غیر معاف و اعمال معافیت های مقرر، مشمول مالیات با نرخ ۲۵ درصد خواهد شد. این نرخ برای شرکت های بورسی بر اساس ماده ۱۴۳ به نسبت ۲۲.۵ درصد نسبت به سود مشمول مالیات و برای شرکت‌های فرابورس بر اساس ماده ۱۴۳، ۲۳.۷۵ درصد نسبت به سود مشمول مالیات تعیین شده است.
زمان ارسال اظهارنامه اشخاص حقوقی
قبلا در مورد مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی 1402 به صورت جامع صحبت کرده بودیم. رعایت مهلت‌های قانونی، یکی از ضوابطی است که برای معافیت‌های مالیاتی و پیشگیری از تحریم‌ها و جریمه‌ها باید رعایت شود. این مسئله در زمینه‌های مختلفی از جمله ثبت و تکمیل اظهارنامه مالیاتی، ارسال لیست بیمه و دیگر امور مرتبط با شرکت‌ها بسیار حیاتی است.
اشخاص حقوقی می‌بایست برای تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود تا 4 ماه پس از پایان سال مالی زمان داشته باشند. به عنوان مثال، اگر پایان سال مالی یک شرکت یا اشخاص حقوقی در اسفند 1401 اتفاق افتاده باشد، آن شرکت می‌بایست اظهارنامه مالیاتی خود را تا تاریخ 31 تیر 1402 تهیه و ارسال نماید.
در سال 1401، مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی تا تاریخ 31 مرداد ماه تمدید شد. بعد از مدتی، ستاد ملی مبارزه با کرونا مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی را تا تاریخ 7 شهریور 1401 اعلام نمود. امکان تمدید مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی و حقیقی در سال 1402 نیز وجود دارد؛ اما تا این لحظه هیچ تصمیمی در مورد افزایش مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اعلام نشده است.
برای اشخاص حقیقی، معمولاً مهلت ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی تا ۳۱ خرداد ماه هر سال است. برای اشخاص حقوقی که پایان سال مالی آنها در اسفند ماه است، زمان ارسال و پرکردن اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۲ تا پایان ماه تیر است.
آموزش ثبت اظهارنامه ارزش افزوده اشخاص حقوقی
یکی از روش‌های تعیین مالیات در تمام نظام‌های اقتصادی جهان، تعیین مالیات بر اساس خوداظهاری است. در این روش، شخص یا موسسه مالیاتی می‌بایست اطلاعات مرتبط با حساب‌های مالی مرتبط با شرکت یا موسسه خود را مثل ترازنامه و صورت‌های مالی، در قالب یک اظهارنامه مالیات شرکت‌ها تهیه و آن را به اختیار سازمان امور مالیاتی کشور بگذارد.
قبلاً اظهارنامه‌ها به صورت فرم‌های چاپی تهیه می‌شدند، اما از سال ۱۳۹۱ با طراحی سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی یا سامانه مودیان، این اظهارنامه‌ها به صورت الکترونیکی ثبت می‌شوند. البته، برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۲، ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام انجام دهید.
- برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی سال ۱۴۰۲، به آدرس اینترنتی return.tax.gov.ir مراجعه کرده و نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید. سپس، مشخصات هویتی مودی را وارد نمایید.
- پس از تکمیل فرم اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت اشخاص حقوقی، فرم اطلاعات اختصاصی را طبق تصویر زیر تکمیل کنید.
- سپس، اطلاعات جداول ۱ و ۲ (مثل اسامی اعضای هیئت مدیره و تعداد کارکنان) را وارد کرده و اطلاعات مجوزهای فعالیت‌های اقتصادی را طبق تصویر زیر در جدول ۳ وارد کنید.
- در بخش بعد، جدول‌های ۴ و ۵ (اطلاعات دفاتر قانونی مودی و جزئیات پذیرش بورس سهام) را تکمیل کنید و در ادامه، جدول ۶ (اطلاعات مالک) را طبق تصویر زیر تکمیل نمایید.
- جدول ۷ مربوط به فهرست واردات و صادرات می‌باشد. پس از تکمیل این مرحله، دکمه “ذخیره و ادامه” را کلیک کنید.
- جدول ۸ نیز مربوط به موجودی مواد و کالا می‌باشد. پس از تکمیل این مرحله، روی گزینه “ذخیره و ادامه” کلیک نمایید.
- در ادامه، اطلاعات مربوط به جدول ۹ (اطلاعات فروش) و جدول ۱۰ (درآمد ناخالص پیمانکاری) را وارد نموده و جدول ۱۱ (بهای تمام شده کالای فروش رفته) را طبق تصویر زیر تکمیل نمایید.
- جداول بعدی شامل بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری، درآمدهای اتفاقی، صورت سود و زیان، گردش حساب سود، صورت وضعیت مالی، درآمدهای معاف از مالیات، معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی، مالیات‌های پرداختی در اجرای قوانین موافقت‌نامه‌های اجتناب از اخذ مالیات مضاعف با دیگر کشورها، مالیات‌های پرداختی در سایر کشورها و درآمدهایی که مالیات آنها قبلا به صورت مقطوع پرداخت شده است و مواردی از این دست می‌باشد.
- بعد از انجام مراحل فوق، نوبت به محاسبه مالیات می‌رسد. در این مرحله، بر اساس اطلاعات وارد شده در جداول پیشین، محاسبات مالیاتی انجام می‌شود و نمایش داده می‌شود.
- در این مرحله باید مشخصات تهیه کننده اظهارنامه مالیات شرکت ها و سپس مدیر امور مالی و حسابرسی مودی را وارد کنید.
- در نهایت، لیستی از مواردی که نیاز به اصلاح دارند، نمایش داده خواهد شد. در صورت عدم نیاز به اصلاحات، تایید نهایی اطلاعات و پیش نمایش اظهارنامه نمایش داده خواهد شد. پس از تایید نهایی و دریافت کد رهگیری، اطلاعات اظهارنامه مالیات شرکت‌ها نمایش داده می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای تدوین ارزش افزوده اشخاص حقوقی
تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی به صورت آنلاین انجام می‌شود. قبل از شروع فرایند ثبت اظهارنامه در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی، لازم است که مدارک زیر را آماده کنید تا فرآیند ثبت و ارسال اظهارنامه با سرعت بیشتری پیش رود:
- مدارک شرکت (مانند اساسنامه و موضوع فعالیت شرکت).
- اطلاعات مرتبط به مجوز فعالیت و کارت بازرگانی شرکت.
- مدارک شناسایی افرادی که در شرکت، حق امضا دارند.
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- میزان درآمد و فروش داخلی و خارجی.
- مانده سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیل سنوات.
- گردش حساب مواد اولیه، کالای ساخته شده، مبلغ ریالی کالاهای بازرگانی و سایر کالاها.
- اطلاعات حساب‌های فروش سال قبل و میزان افزایش در سال جاری.
نکات مهم
- شرکت‌های تولیدی و بازرگانی موظف به ثبت صورت‌بهای تمام‌شده کالای تولید شده و فروش‌رفته هستند.
- شرکت‌های پیمانکاری باید صورت تمامی قراردادها، درآمدها و هزینه‌های پیمانکاری و بهای تمام‌شده پروژه را ثبت کنند.
همچنین، ثبت مدارک مرتبط با پرداخت مالیات سال قبل (که از طریق بخش مشاهده سوابق مالیاتی با کد ملی در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی قابل مشاهده است) ضروری است.
اشخاص حقوقی باید مدارک مرتبط به محل فعالیت شرکت خود را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. اگر محل فعالیت شرکت استیجاری باشد، اجاره‌نامه و اطلاعات مرتبط به محل فعالیت نیز در درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی ثبت می‌شود. اگر ملک محل فعالیت به شرکت تعلق دارد، سند مالکیت آن در سامانه مذکور بارگذاری می‌شود.
پس از تهیه این مدارک، اشخاص حقوقی و شرکت‌ها می‌توانند وارد درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی شوند و فرآیند تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی را آغاز کنند.
