حسابداری پیمانکاری یک قرارداد معتبر است که برای به پایان رساندن یک پروژه عظیم میان کارفرما و پیمانکار بسته میشود که این قرارداد شامل چندین مرحله می باشد؛ این مراحل مراحل شامل طرح اولیه، ارجاع به پیمانکار و … است که برای به انجام رسیدن آنها باید استانداردهایی را رعایت کنید. حسابداری پیمانکاری شاخه ای از علم حسابداری است که با توجه به پیشرفت صنعت، جایگاه ویژه ای در صنایع دارد. معمولا برای انجام پروژه های بزرگ مانند راه سازی، برج سازی، هواپیما سازی، ساخت برخی فیلم ها و … از قراردادهای پیمانکاری استفاده می کنند. در این قرارداد شرکت مربوطه وظیفه دارد با دریافت مبلغی معین از کارفرمای پروژه، عملیات عمرانی را آغاز و به پایان رساند.
ارکان اصلی تغییر ناپذیر در حسابداری پیمانکاری عبارتند از:
- کارفرما: شخصی اعم از حقیقی و یا حقوقی که طرف اول قرارداد است.
- پیمانکار: شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی که طرف دوم قرارداد می باشد و همه ی پروژه بر عهده ی او می باشد.
- قرارداد: واسطه ی ارتباط بین کارفرما و پیمانکار بوده است . که در آن نام دو طرف ، تعهدات و مدت زمان ، مبلغ و … نوشته می شود.
چرا حسابداری پیمانکاری اهمیت دارد؟
قراردادهای پیمانکاری یک سند رسمی و معتبر می باشند که تمامی عملیات پیمانکاری بر اساس آن انجام خواهد شد. در این قراردادها، وظایف اشخاص مشخص شده است؛ بدین صورت که هم پیمانکار و هم کارفرما مسئولیت هایی دارند که باید بدون کم و کاستی انجام دهند. مدیریت بهتر هزینه ها یکی از مزایای حسابداری پیمانکاری می باشد چرا که یک قیمت کلی برای پروژه ها مطرح می شود اما به دلیل وجود هزینه های جانبی که در طول کار به وجود خواهد آمد، بهتر است این هزینه ها به صورت دوره ای به کارفرما ارائه داده شود.
نرم افزار برنامه ریزی تولید شماران سیستم، برای مدیریت بهتر تولیدات و در نتیجه افزایش سود سازمان ها بسیار موثر می باشد.
آشنایی بیشتر با مفهوم حسابداری پیمانکاری
حساب قرارداد یک سیستم، حسابداری بهای تمام شده است که توسط پیمانکاران مشغول به ساخت و ساز و کارهای ساختمانی استفاده میشود که در آن یک شرکت به طور همزمان درگیر اجرای بسیاری از قرارداد های جداگانه می باشد.
حسابداری قراردادی امکان تخصیص بیشتر هزینه های انجام شده به طور مستقیم را فراهم می کند، بنابراین تهیه یک حساب جداگانه در چهارچوب حساب های مالی، برای افشای سود یا زیان در هر قرارداد بسیار آسان است.
حسابداری پیمانکاری از مشاغلی مراقبت میکند که ماهیت کار آنها با محاسبه سود سال مالی مطابق با مدت زمان لازم برای تکمیل کار نیست. فرض کنید یک شرکت پیمانکاری تنها یک قرارداد در دست اجرا دارد که ساخت یک مجموعه استادیوم بزرگ است که ممکن است سه سال طول بکشد تا تکمیل گردد؛ در این مثال سود یا زیان واقعی این قرارداد تنها در زمان تکمیل قرارداد به درستی قابل محاسبه میباشد با این حال، اگر شرکت مخصوصا برای این قرارداد تشکیل شده باشد، ممکن است مالکان نخواهند سه سال منتظر بمانند تا سود محاسبه گردد و سود سهام پرداخت شود؛ بنابراین سعی می شود تا سود سهام به صورت سالانه محاسبه گردد.
نرم افزار یکپارچه به سازمان ها کمک می کند تا از یک برنامه جامع برای اداره امور کارها استفاده کنند. برای دریافت این نرم افزار، می توانید با شماران سیستم در ارتباط باشید.
در حساب های قراردادی، مهم این است که یک شرکت باید هزینه های انجام شده را در هر قرار داد و در نهایت سود واقعی را مورد بررسی قرار دهد، این قرارداد در جایی که بیش از یک دوره حسابداری را تمدید کند ارزش بیشتری دارد. لازم به ذکر است برای محاسبه سود، زیان و هزینه سالانه، بهتر است یک قرارداد سالانه تهیه کنید.
هیئت استانداردهای حسابداری نیجریه، حسابداری پیمانکاری را منوط به قراردادهای ساخت و ساز، اجرای پروژه های ساختمانی، تاسیسات مهندسی مکانیک و برق و سایر خدماتی که معمولا با توافق بین دو یا چند شخص اثبات میشود تعریف میکند. این هیئت استاندارد قرارداد های ساخت ساز را به صورت زیر طبقه بندی میکند:
- قرارداد های ساخت و ساز کوتاه مدت
- قرارداد های ساخت و ساز بلند مدت
قرارداد های ساخت و ساز کوتاه مدت، آن دسته از قرار داد هایی می باشند که انتظار می رود در مدت زمان 12 ماه به اتمام برسند، این در حالی است که قرارداد های ساخت و ساز بلند مدت، قرار داد هایی هستند که انتظار می رود مدت زمان اتمام آن بیش از 12 ماه یا همان بیشتر از یک سال باشد.
بیشتر بخوانید: تعریف هزینه در حسابداری
مراحل حسابداری پیمانکاری
در مرحله اول، شما باید با اصطلاحات حسابداری پیمانکاری آشنا باشید. ممکن است با حسابداری عمومی آشنایی داشته باشید، اما با توجه به متفاوت بودن گزارش ها در حسابداری پیمانکاری، از شما انتظار می رود با اصول حسابداری پیمانکاری آشنا باشید.
در مرحله دوم، با شرکت در دوره های مختلف، با صفر تا صد حسابداری پیمانکاری آشنا خواهید شد. پیشنهاد می شود بعد از یادگیری، در تلاش برای پیدا کردن یک کار مرتبط باشید. در بسیاری از موارد، تنها با داشتن دانش اولیه حسابداری، می توانید پروژه های مختلفی را در این زمینه انجام دهید.
انواع قرارداد در حسابداری پیمانکاری
برخی از مهمترین انواع قراردادها در حسابداری پیمانکاری به صورت زیر می باشند:
- قرارداد مقطوع
- قرارداد امانی
- قرارداد مدیریت و اجرا
- قرارداد بر اساس واحد بها
آشنایی با اصطلاحات رایج در پیمانکاری برای حسابداران
در حسابداری پیمانکاری، اصطلاحاتی وجود دارد که حسابداران باید از آن اطلاعات کافی داشته باشند. برخی از این اصطلاحات به قرار زیر است:
- قرارداد دست دوم: در برخی مواقع پیمانکارها ممکن است بخشی از کارها را به یک پیمانکار دیگر واگذار کنند که در این صورت قرارداد بین آنها از نوع قرارداد دست دوم می باشد.
- قرارداد مقطوع: در این دسته قراردادها، تمامی هزینه ها در نظر گرفته می شود، اما ماده ای هم برای جبران خسارات احتمالی ناشی از افزایش مواد اولیه و … در نظر می گیرند.
- قرارداد امانی: در این نوع از قراردادها، پیمانکار بهای تمام شده ای که حاشیه سود به آن اضافه شده است را قبول میکند. در حالت کلی، حق مالکیت کارفرما لحاظ خواهد شد و می تواند بر فعالیت های پیمانکار نظارت داشته باشد.
- کار گواهی نشده: اگر کار انجام شده توسط کارفرما از کیفیت خوب برخوردار نباشد یا پروژه پیشرفت خوبی نداشته باشد، به آن کار گواهی نشده می گویند.
- دستگاه نظارت: گروهی از افراد که به صورت کتبی توسط کارفرما برای نظارت بر پروژه ها معرفی می شوند، دستگاه نظارت نام دارد.
- ناظر مقیم: فردی است که به صورت کتبی توسط کارفرما به پیمانکار معرفی می شود. این فرد معمولا در محل پروژه مقیم است و به صورت مستقیم بر امور نظارت دارد.
با نرم افزار بهای تمام شده، شرکت ها می توانند از قیمت تولید محصولات آگاهی کامل داشته باشند که این داده ها اطلاعات مفیدی را در اختیار کارفرماها قرار خواهد داد.
روش های اجرای حسابداری پیمانکاری
شناسایی درآمد به معنای فرایند حسابداری و درج درآمد حاصل از قرارداد در صورت های مالی است. در حساب قرارداد، زمانی درآمد در نقطه ی تحقق یافته تلقی می شود که بخشی از کار که مسئول ایجاد درآمد است انجام شده باشد. در حالت کلی، دو روش برای شناسایی درآمد در حسابداری پیمانکاری وجود دارد:
- روش قرارداد تکمیل شده
- روش درصد تکمیل
روش قرارداد تکمیل شده روشی است که برای قرارداد های بلند مدت استفاده میشود به ویژه در شرایطی که تخمین های احتمالی زمانی وجود ندارد یا عدم قطعیت هایی وجود دارد که پیش بینی دقیق راغیرممکن می کند. بر اساس این روش، درآمد حاصل از قرارداد تنها در زمانی مشخص میشود که قرارداد به طور کامل تکمیل شود؛ بنابراین تمام هزینه های انجام شده در یک قرارداد و صورت حساب، از آنجا تا زمان تکمیل قرارداد انباشته می گردد و هیچگونه هزینه و اعتبار موقتی به حساب سود و زیان تعلق نمیگیرد. تنها مشکلی که این روش دارد، در معرض تحریف بودن عواید دوره ای حاصل از قراردادهای بلند مدت است؛ بدین صورت که درآمد کسب شده، قبل از اتمام قرارداد در حساب های یک تجارت منعکس نمیشود حتی اگر عملیات یک قرارداد در طول دوره قرارداد یکنواخت باشد.
روش درصد تکمیل، درآمد حاصل از هر قراردادِ مربوط به حسابداری پیمانکاری که بر اساس نسبت قراردادِ اجرا شده در طول دوره می باشد را به ارزش کل دوره تقسیم بندی می کند. طبق این روش هزینه هایی که مطابق قرارداد انجام میشود در حساب دارایی انباشته میگردد. معمولا تعیین نسبت درآمدی که باید در حساب دوره ای در رابطه با کار صورت گرفته انجام شود، به دو طریق انجام می گیرد که این دو روش عبارتند از:
- درصدی از کل درآمد تخمینی که هزینه‌های متحمل شده به داده‌ها، به کل هزینه‌های تخمینی مربوط میشود.
- درصدی از ارزش کل قرارداد که کارهای مهندسی و معماری انجام شده تا به امروز به برآورد مهندسی و معماری کل قرارداد بستگی دارد.
تعیین سود محقق شده در یک قرارداد
برخی از قراردادها ممکن است چندین سال طول بکشد تا تکمیل شوتد، در این مدت یک شرکت (پیمانکار) ممکن است مبلغی را به دلیل کار انجام شده دریافت کند. معمولاً شرکت ها میزان سود تحقق یافته را تعیین می کنند و به صاحبان خود سود سهام پرداخت می کنند. در قراردادهای کوچک، پرداخت کار انجام شده ممکن است پس از اتمام کار به صورت یکجا پرداخت شود، در حالی که در قراردادهای بزرگ، معمولاً بین طرفین توافق می شود که پرداخت به صورت مرحله ای پیش بینی شود.
جمع بندی
در این مطلب با حسابداری پیمانکاری و کاربرد آن آشنا شدیم. در این نوع از حسابداری، باید تمامی کارهای شرکت دسته بندی شود. هر مدیر خوب به یک نرم افزار اتوماسیون اداری برای اداره بهتر کارها نیاز دارد. نرم افزارهای مالی طراحی شده توسط شماران سیستم، می تواند به مدیران برای کنترل و اداره بهتر کارکنان و سایر امور مربوط به آنها کمک کند.
