در محیطهای کاری، گاهی کارفرمایان به دلایل مختلف نیاز دارند که برخی از کارکنان حتی در روزهای تعطیل نیز فعالیت داشته باشند. چنین شرایطی در قانون کار ایران با عنوان تعطیلکاری شناخته میشود. درک مفهوم تعطیلکاری، هم برای کارفرمایان و هم برای کارکنان اهمیت زیادی دارد، زیرا بهطور مستقیم با حقوق، مزایا و عدالت شغلی در ارتباط است.
تعطیل کاری چیست؟ (تعریف، مفهوم و کاربرد در قانون کار)
بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران، تعطیلکاری به معنای اشتغال کارگر در روزهایی است که به موجب قانون، تعطیل رسمی یا روز استراحت هفتگی محسوب میشوند. به عبارت سادهتر،
تعطیلکاری یعنی انجام کار در روزهایی که طبق قانون باید برای استراحت یا تعطیلی اختصاص داده شوند.
بنابراین اگر کارگر در روز جمعه یا یکی از تعطیلات رسمی کشور به درخواست کارفرما مشغول به کار شود، مشمول قانون تعطیلکاری خواهد بود و باید حقوق و مزایای ویژهای دریافت کند.
مصادیق تعطیل کاری
روزهایی که کار در آنها تعطیلکاری محسوب میشود، شامل موارد زیر است:
- روز جمعه (روز استراحت هفتگی طبق ماده ۶۲ قانون کار)
- تعطیلات رسمی تقویم کشور مانند اعیاد مذهبی یا مناسبتهای ملی
- تعطیلات توافقی سازمانی (در صورت وجود عرف یا توافق خاص در محل کار)
حتما بخوانید: عیدی و سنوات 1404 | محاسبه، میزان و قوانین جدید
در این ایام، انجام کار فقط در صورت وجود ضرورت کاری و با موافقت کارگر مجاز است. مشاغلی که ماهیت مداوم دارند مانند بیمارستانها، واحدهای خدمات اضطراری و برخی صنایع تولیدی، معمولاً از استثناهای تعطیلکاری محسوب میشوند.
مبنای قانونی تعطیل کاری
مطابق ماده ۶۳ قانون کار:
کار در روز جمعه ممنوع است مگر آنکه نوع کار، ضرورت انجام آن را ایجاب کند. در این صورت، به کارگر باید ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه پرداخت شود.
به این ترتیب، اگر کارگر در روز تعطیل یا جمعه مشغول به کار شود، کارفرما باید علاوه بر مزد عادی، ۴۰ درصد اضافه بر مزد بهعنوان حق تعطیلکاری پرداخت کند. این میزان در محاسبات حقوق و دستمزد به عنوان ضریب تعطیل کاری شناخته میشود.
هدف از تعیین تعطیل کاری
هدف قانونگذار از تعیین تعطیلکاری، ایجاد تعادل میان کار، استراحت و جبران زحمات کارکنان است. این قانون از یکسو حق استراحت کارگر را به رسمیت میشناسد و از سوی دیگر، در صورت ضرورت فعالیت در تعطیلات، حقوق ویژهای برای او تعیین میکند تا عدالت شغلی رعایت شود.
تفاوت تعطیل کاری با اضافه کاری و جمعه کاری در چیست؟
در محیطهای کاری، اصطلاحات تعطیل کاری، اضافه کاری و جمعه کاری گاهی به اشتباه به جای یکدیگر استفاده میشوند. این درک اشتباه میتواند باعث مشکلات قانونی، محاسبات نادرست حقوق و نارضایتی کارکنان شود. شناخت دقیق تفاوت این مفاهیم برای کارفرمایان، کارکنان و واحدهای منابع انسانی ضروری است تا حقوق و مزایا به درستی محاسبه شود.
میزان پرداخت در سه حالت اضافهکاری، تعطیلکاری و جمعهکاری از نظر ضریب محاسبه یکسان است؛ یعنی در همه موارد، ۴۰٪ اضافه بر مزد پایه روزانه یا ساعتی پرداخت میشود. تفاوت آنها فقط در زمان انجام کار (روز عادی، تعطیل رسمی یا جمعه) و واحد محاسبه (ساعتی یا روزانه) است.
- تعطیل کاری: تعطیل کاری به معنای انجام کار در روزهایی است که طبق قانون، روز استراحت هفتگی یا تعطیل رسمی محسوب میشوند، مانند جمعه یا تعطیلات ملی و مذهبی. کارگران مشمول تعطیل کاری باید علاوه بر مزد روزانه، حق تعطیل کاری دریافت کنند که طبق قانون ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه تعیین شده است.
- اضافه کاری: اضافه کاری زمانی رخ میدهد که کارگر بیش از ساعت کاری عادی روزانه فعالیت داشته باشد، معمولاً در روزهای کاری عادی. مزد اضافه کاری با ضریب مشخص (به طور معمول ۴۰ درصد یا مطابق قانون کار) به دستمزد پایه افزوده میشود، اما با تعطیل کاری متفاوت است، زیرا اضافه کاری مربوط به روزهای غیر تعطیل است.
- جمعه کاری: جمعه کاری اشاره دارد به کار انجام شده در روز جمعه که بهعنوان روز استراحت هفتگی تعیین شده است. اگر کارگر در روز جمعه کار کند، مشمول تعطیل کاری است و باید مزد روزانه بهاضافه ۴۰ درصد دریافت کند. در برخی منابع، به اشتباه جمعه کاری با اضافه کاری برابر در نظر گرفته میشود، اما طبق قانون، جمعه کاری نوعی تعطیل کاری است نه اضافه کاری.
حتما بخوانید: راهنمای کامل لیست مالیات حقوق مهر 1404 کارکنان
جدول تفاوتهای تعطیل کاری با جمعه کاری و اضافه کاری به صورت خلاصه
| مفهوم | روز انجام کار | محاسبه حقوق | ضریب قانونی |
| تعطیل کاری | تعطیلات رسمی و جمعه | مزد روزانه + ۴۰٪ | 1.4 برابر مزد |
| اضافه کاری | روزهای کاری عادی | مزد پایه + اضافه کاری | طبق قانون 1.4 برابر یا ضریب توافقی |
| جمعه کاری | فقط جمعه | مزد روزانه + ۴۰٪ | همانند تعطیل کاری |
نکات مهم
- اضافه کاری تنها در روزهای کاری مجاز است و شامل روزهای تعطیل نمیشود.
- تعطیل کاری و جمعه کاری همواره مشمول ضریب قانونی خاص هستند.
- محاسبه صحیح مزد در هر یک از این موارد برای رعایت قانون و پیشگیری از شکایات کارکنان اهمیت بالایی دارد.
درک تفاوت تعطیل کاری، اضافه کاری و جمعه کاری برای کارفرما و کارگر ضروری است. هر یک از این موارد، شرایط، روزهای اعمال و ضریب پرداخت متفاوتی دارند. رعایت این اصول به کاهش اختلافات کاری، شفافیت در محاسبات حقوق و افزایش رضایت کارکنان کمک میکند.
قوانین تعطیل کاری در قانون کار ایران (1404) + حقوق و مزایا
در قانون کار جمهوری اسلامی ایران، قوانینی برای حفاظت از حقوق کارکنان در شرایط مختلف کاری، از جمله تعطیلکاری وجود دارد. انجام کار در روزهای تعطیل رسمی و جمعهها تحت شرایط خاصی باید انجام شود که کارفرمایان موظف به رعایت آنها هستند. در این مقاله، به بررسی قوانین تعطیلکاری در قانون کار ایران و همچنین حقوق و مزایای مربوط به تعطیلکاری پرداخته میشود.
ماده ۵۹ قانون کار جمهوری اسلامی ایران: این ماده بیان میکند که برای هر ساعت اضافهکاری، کارگر باید ۴۰٪ بیشتر از دستمزد هر ساعت کار عادی دریافت کند.
تعطیل کاری در قانون کار ایران
طبق ماده ۶۲ قانون کار ایران، هر کارگر در هفته باید یک روز استراحت (معمولاً جمعه) داشته باشد. در این راستا، کارفرما نمیتواند کارگر را در روز جمعه یا سایر تعطیلات رسمی کشور بدون رعایت شرایط خاصی مجبور به انجام کار کند.
- روز جمعه بهعنوان روز استراحت هفتگی در نظر گرفته میشود و کار در این روز جز در شرایط ضروری باید ممنوع باشد.
- تعطیلات رسمی کشور نیز همانطور که در تقویم سالیانه مشخص شده است، مانند ایام تعطیلات ملی، مذهبی، و اعیاد مختلف، از جمله روزهای تعطیل قانونی محسوب میشوند.
اگر کارگر در این روزها مشغول به کار شود، این ساعات کار بهعنوان تعطیلکاری شناخته میشود و باید حقوق ویژهای پرداخت گردد.
حتما بخوانید: آیا حق سنوات به شما تعلق میگیرد؟ نکات مهم و فرمول 1404
حقوق و مزایای تعطیل کاری طبق قانون کار
- حقوق پایه تعطیلکاری
طبق ماده ۶۳ قانون کار، هرگاه کارگر در روز جمعه یا تعطیلات رسمی کشور کار کند، کارفرما موظف است به کارگر علاوه بر حقوق روزانه، ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه پرداخت کند. این مبلغ بهعنوان مزد تعطیل کاری شناخته میشود.
- مزد روز تعطیل
در مواردی که کارگر در تعطیلات رسمی کشور یا روز جمعه کار میکند، علاوه بر حقوق معمولی، کارفرما باید به کارگر ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد روزانه پرداخت کند. بنابراین، اگر حقوق روزانه کارگر ۱۰۰,۰۰۰ تومان باشد، برای روز تعطیل کاری باید مبلغ ۱۴۰,۰۰۰ تومان پرداخت شود.
- محاسبه تعطیلکاری در شغلهای مختلف
- کارهای حساس یا اضطراری: در مشاغلی که نیاز به کار در تعطیلات به دلیل شرایط خاص (مانند بیمارستانها، آتشنشانی، خدمات اضطراری) وجود دارد، تعطیلکاری با ضریب ۴۰ درصد باید رعایت شود.
- مشاغل معمولی: در مشاغلی که کار در روز تعطیل بهصورت معمول نیست، کارفرما باید علاوه بر حقوق روزانه، مبلغی معادل ۴۰ درصد بیشتر بپردازد.
- تعطیلکاری و اضافهکاری
لازم به ذکر است که تعطیلکاری با اضافهکاری تفاوت دارد. اضافهکاری زمانی اتفاق میافتد که فرد در ساعات کاری عادی خود بیش از ساعات مشخص شده (مانند ۴۴ ساعت در هفته) مشغول به کار شود. این در حالی است که تعطیلکاری مربوط به کار در روزهای غیرکاری مانند جمعه و تعطیلات رسمی است. بنابراین، تعطیلکاری یک نوع اضافهکاری محسوب نمیشود بلکه قانون مخصوص خود را دارد.
ماده ۱۲۷ قانون کار: این ماده به کارگران نوبتکار اشاره دارد و بیان میکند که علاوه بر مزد عادی، این کارگران مستحق دریافت فوقالعاده نوبتکاری یا حق شیفت هستند.
قوانین تعطیل کاری در سال ۱۴۰۴
قانون کار ایران از سالهای گذشته تا سال ۱۴۰۴ تغییراتی را در زمینه حقوق کارگران در روزهای تعطیل داشته است. این تغییرات شامل بهروزرسانی نرخهای ضریب تعطیلکاری و ارتقای حقوق کارگران در روزهای غیرکاری است.
حتما بخوانید: لیست حق بیمه مهر 1404 کارکنان | محاسبه و ارسال آنلاین
برای مثال، برخی از شرکتها و واحدهای تولیدی بهویژه در صنعتهایی با شیفتهای شبانه یا کاری ۲۴ ساعته، با در نظر گرفتن قوانین روز تعطیل و پرداختهای مناسبتر، شرایط کاری و حقوقی بهتری برای کارکنان خود فراهم میکنند.
نکات کلیدی درباره تعطیلکاری
- کار در روز تعطیل بدون توافق ممنوع است. کارفرما باید از کارگر بخواهد که کار در روز تعطیل را قبول کند و کارگر باید موافقت خود را اعلام کند.
- تعطیلکاری باید مشمول ضریب قانونی ۴۰ درصد باشد. این مبلغ باید علاوه بر حقوق روزانه به کارگر پرداخت شود.
- کار در روز تعطیل تنها در مواقع ضروری مجاز است. در غیر این صورت، کارفرما موظف است طبق قانون از کار در این روزها اجتناب کند.
- مشاغل خاص مانند واحدهای پزشکی، خدمات آتشنشانی و دیگر صنایع ضروری از این قاعده مستثنی هستند و ممکن است ساعات کار در تعطیلات برای آنان ادامه یابد.
حتما بخوانید: تقویم مالی و حسابداری 1404 | راهنمای کامل رویدادهای مالیاتی
تعطیلکاری یک مسئله حقوقی مهم در قانون کار است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد. کارفرمایان باید علاوه بر رعایت حقوق روزهای تعطیل، از پرداخت ضریب ۴۰ درصدی برای تعطیلکاری اطمینان حاصل کنند. آگاهی از این قوانین برای کارگران و کارفرمایان بسیار حائز اهمیت است تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شود و حقوق کارکنان به درستی پرداخت شود.
چه کسانی مشمول تعطیل کاری میشوند؟ (راهنمای کامل مشمولان)
تعطیلکاری یکی از مفاهیم حقوقی است که به کارگران و کارکنان اجازه میدهد تا در روزهای تعطیل یا جمعه که بهعنوان روز استراحت هفتگی در نظر گرفته شده است، حقوق ویژهای دریافت کنند. اما همه افراد در هر شغل یا شرایط کاری مشمول تعطیلکاری نمیشوند. در این مقاله، به بررسی افرادی که مشمول تعطیلکاری میشوند و همچنین شرایط و محدودیتهای این موضوع پرداخته میشود.
مشمولان تعطیل کاری طبق قانون کار ایران
طبق ماده ۶۲ قانون کار ایران، روز جمعه بهعنوان روز استراحت هفتگی برای تمامی کارکنان در نظر گرفته شده است. در این راستا، کارگرانی که در روزهای تعطیل رسمی یا جمعهها کار میکنند، مشمول تعطیلکاری میشوند و طبق قانون باید ۴۰ درصد اضافه بر حقوق روزانه دریافت کنند.
مشمولان تعطیلکاری بهطور کلی شامل دستههای زیر میشوند:
1. تمامی کارگران مشمول قانون کار
در قانون کار، همهی کارگران و کارکنانی که تحت پوشش این قانون فعالیت میکنند، در صورتی که در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه مشغول به کار شوند، مشمول تعطیلکاری خواهند بود. این کارگران ممکن است در انواع مختلف مشاغل مانند اداری، تولیدی، خدماتی، بهداشتی و غیره مشغول به کار باشند.
1.1 کارگران شاغل در بخشهای خصوصی
همهی کارکنان بخشهای خصوصی که تحت پوشش قانون کار هستند، چنانچه در تعطیلات رسمی و روز جمعه مشغول به کار شوند، باید از مزایای تعطیلکاری برخوردار شوند.
1.2 کارگران شاغل در بخشهای دولتی
کارگران دولت و کارکنان سازمانهای دولتی نیز در صورت کار در تعطیلات رسمی مشمول تعطیلکاری هستند. البته در برخی موارد ممکن است شرایط خاصی برای این دسته از کارکنان بهویژه در بخشهایی که بهطور دائم نیاز به حضور کارگر دارند، وجود داشته باشد.
حتما بخوانید: صورت سود و زیان چیست؟ آموزش، اجزا و نحوه تحلیل آن
2. کارکنان مشاغل خاص و ضروری
بعضی مشاغل به دلیل ماهیت خاص خود (مثل خدمات اضطراری یا مشاغل ضروری) مجبورند در روزهای تعطیل یا جمعهها هم فعالیت داشته باشند. کارکنان این مشاغل نیز مشمول تعطیلکاری خواهند بود و باید طبق قانون، ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه بهعنوان مزایای تعطیلکاری دریافت کنند.
2.1 کارکنان بخشهای بهداشتی و درمانی
بیمارستانها، مراکز درمانی، داروخانهها و سایر بخشهای بهداشتی که بهطور ۲۴ ساعته و در تعطیلات رسمی نیز باید فعال باشند، کارکنانشان در صورت کار در روز تعطیل مشمول تعطیلکاری خواهند بود.
2.2 کارکنان خدمات آتشنشانی و امداد و نجات
کارکنانی که در سازمانهای آتشنشانی، اورژانس و دیگر خدمات اضطراری مشغول به کار هستند، به دلیل ضرورت فعالیت در روزهای تعطیل، مشمول تعطیلکاری میشوند و باید حقوق ویژه تعطیلکاری دریافت کنند.
2.3 کارکنان بخش حملونقل و لجستیک
کارکنان در صنایع حملونقل مانند رانندگان، کنترلکنندگان ترافیک هوایی، کارکنان بندرها و راهآهن که نیاز به فعالیت در تعطیلات دارند نیز مشمول تعطیلکاری هستند.
3. کارگران شاغل در مشاغل با شیفت کاری
در مشاغلی که دارای شیفتهای کاری هستند و نیاز به فعالیت ۲۴ ساعته دارند، تعطیلکاری برای کارکنانی که در شیفتهای تعطیل یا جمعهها کار میکنند، لازم است. این مشاغل معمولاً در بخشهایی مانند تولید، نیروگاهها، صنعت فولاد و برخی واحدهای صنعتی اتفاق میافتند.
3.1 کارگران صنایع تولیدی و کارخانهها
بسیاری از کارگران در کارخانهها و صنایع تولیدی که بهطور مداوم فعالیت دارند، ممکن است در روز جمعه یا تعطیلات رسمی کار کنند و در این صورت، مشمول تعطیلکاری خواهند بود.
3.2 کارکنان بخشهای معدنی و نفتی
کارگران شاغل در بخشهای معدن و نفت که برای انجام عملیات استخراج یا فرآوری مواد اولیه در روزهای تعطیل نیاز به فعالیت دارند، مشمول تعطیلکاری هستند.
حتما بخوانید: آموزش کدینگ حسابداری حرفهای | طراحی با اکسل یا ERP
4. کارکنان شاغل در مشاغل با توافقهای خاص
در برخی مشاغل، ممکن است کارفرما و کارگر بر اساس توافقات خاص یا قرارداد کاری مشخص، در روزهای تعطیل یا جمعهها فعالیت کنند. در چنین شرایطی نیز اگر فعالیت در تعطیلات انجام شود، کارگر مشمول تعطیلکاری خواهد بود و باید حقوق و مزایای آن را طبق قانون دریافت کند.
5. استثناها و شرایط خاص
هرچند اکثر کارگران مشمول تعطیلکاری میشوند، اما در برخی شرایط خاص ممکن است کارکنان بعضی صنایع یا مشاغل از این قاعده مستثنی شوند. بهعنوان مثال، کارکنان خدماتی و برخی مشاغل مستقل ممکن است از نظر قراردادهای کاری خود تحت شرایط متفاوتی قرار گیرند. در این حالت، کارفرما و کارگر میتوانند توافق کنند که تعطیلکاری مشمول حقوق اضافی نباشد یا به شیوهای دیگر محاسبه شود.
در نهایت، هر کارگر و کارمندی که در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه مشغول به کار شود، مشمول تعطیلکاری خواهد بود و طبق قانون کار باید حقوق ویژهای دریافت کند. مشمولان تعطیلکاری بهطور کلی شامل همه کارگران مشمول قانون کار، کارکنان مشاغل خاص، کارگران شاغل در مشاغل شیفتی و کارکنان با توافقات خاص میشوند.
نحوه محاسبه تعطیل کاری + مثال عددی و فرمول دقیق
محاسبه تعطیلکاری یکی از جنبههای مهم حقوق کار است که باید با دقت انجام شود تا کارگران حقوق و مزایای خود را بهطور صحیح دریافت کنند. تعطیلکاری بهویژه در روزهای تعطیل رسمی و جمعهها انجام میشود و بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کارگران در این روزها باید علاوه بر مزد روزانه، یک ۴۰ درصد اضافه بر حقوق خود دریافت کنند.
حتما بخوانید: صورت جریان وجوه نقد چیست؟ آموزش، نمونه و تحلیل Excel
نحوه محاسبه تعطیل کاری
طبق ماده ۶۳ قانون کار ایران، کارگری که در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه مشغول به کار میشود، باید حقوق ویژه تعطیلکاری دریافت کند. این حقوق بهصورت ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه محاسبه میشود.
فرمول محاسبه تعطیل کاری:
مزد تعطیل کاری = مزد روزانه + (مزد روزانه × 0.4)
در این فرمول:
- مزد روزانه: حقوق پایهای است که کارگر برای یک روز عادی کار میگیرد.
- ۰.۴: همان ضریب قانونی تعطیلکاری است که ۴۰ درصد اضافه بر حقوق پایه است.
این فرمول برای تمام کارگران مشمول قانون کار که در تعطیلات رسمی یا جمعهها کار میکنند، قابل استفاده است.
مثال عددی از محاسبه تعطیلکاری
فرض کنید کارگری حقوق پایهی روزانهاش ۱۰۰,۰۰۰ تومان است. اگر این کارگر در روز تعطیل (مثلاً جمعه) مشغول به کار شود، نحوه محاسبه تعطیلکاری بهشرح زیر خواهد بود:
- مزد روزانه: ۱۰۰,۰۰۰ تومان
- محاسبه ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه:
تومان 40,000 = 100,000 × 0.4
- مزد تعطیل کاری:
تومان 140,000 = 100,000 + 40,000
در نتیجه، کارگر در این روز باید ۱۴۰,۰۰۰ تومان دریافت کند.
تفاوت تعطیل کاری با اضافهکاری در محاسبات
در حالی که تعطیل کاری به کار در روزهای تعطیل یا جمعهها اشاره دارد و مستلزم پرداخت ۴۰ درصد اضافه بر حقوق است، اضافهکاری مربوط به کار در ساعات بیشتر از ساعتهای کاری رسمی روزهای عادی است.
برای اضافهکاری، معمولاً بر اساس ضریب خاصی (معمولاً ۴۰ درصد برای ساعتهای بیشتر از ساعت کاری روزانه) محاسبه میشود، اما تفاوت اصلی این است که تعطیلکاری مربوط به روزهایی است که بهعنوان روزهای استراحت هفتگی یا تعطیل رسمی در تقویم مشخص شدهاند.
فرمول محاسبه تعطیل کاری در حقوق و دستمزد
در محاسبه تعطیلکاری، ساعات کاری در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه بهطور خاص با ضریب اضافی محاسبه میشود. این محاسبات بر اساس مزد ثابت انجام میشود و شامل ۴۰٪ اضافه پرداخت میباشد. برای داشتن محاسبات دقیق و درست، آگاهی از فرمولهای مربوطه ضروری است.
فرمول محاسبه تعطیل کاری
مزد تعطیل کاری = ساعات تعطیل کاری × 1.4 × مزد ثابت ساعتی
۱. فرمول تعطیل کاری:
- ساعات تعطیل کاری: تعداد ساعتهایی که کارگر در روز تعطیل کار کرده است.
- ۱.۴: ضریب تعطیلکاری (۴۰٪ اضافه بر مزد پایه).
- مزد ثابت ساعتی: حقوق ساعتی عادی کارگر در روزهای کاری معمولی.
۲. فرمول فوقالعاده جمعهکاری:
فوق العاده جمعه کاری = 0.4 × مزد ثابت روزانه
- مزد ثابت روزانه: حقوق روزانه کارگر در روزهای عادی.
- ۰.۴: همان ۴۰٪ اضافه است که به حقوق روزانه برای جمعهکاری افزوده میشود.
نمونه مثال محاسبه تعطیل کاری:
فرض کنید آقای مهدی آذری در یک ماه ۱۰ ساعت تعطیلکاری داشته و مزد ثابت ساعتی وی ۳۰۰,۰۰۰ ریال است.
بنابراین، مبلغ تعطیلکاری آقای آذری برای ۱۰ ساعت، ۴,۲۰۰,۰۰۰ ریال خواهد بود.
نکات مهم:
- تعطیلکاری برای کار در روزهای جمعه یا تعطیلات رسمی بر اساس ضریب ۱.۴ محاسبه میشود.
- ساعات اضافی که در روز تعطیل انجام میشود، بهعنوان اضافهکاری تعطیل با همان ضریب محاسبه میشود.
ضریب تعطیل کاری چقدر است و چگونه محاسبه میشود؟
ضریب تعطیل کاری برابر ۱.۴ است، یعنی کارگر هنگام کار در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه، ۴۰٪ اضافه بر مزد پایه دریافت میکند. این عدد نشان میدهد که حقوق پرداختی برای ساعات کار در تعطیلات ۱.۴ برابر مزد پایه خواهد بود که برای محاسبه درصد آن کافی است جواب بدست آمده را ضربدر 100 کرد یا بجای 1.4 ضریب تعطیل کاری از 140 درصد استفاده نمود.
حتما بخوانید: مالیات تبصره 100 چیست؟ راهنمای جامع و کاربردی
نمونه مثال ضریب تعطیل کاری:
- مزد روزانه: ۲۰۰,۰۰۰ تومان
- مزد تعطیل کاری: ۲۰۰,۰۰۰ × ۱.۴ = ۲۸۰,۰۰۰ تومان
ضریب تعطیل کاری ۱.۴ برابر مزد پایه است و پایه محاسبه حقوق در روزهای تعطیل رسمی و جمعه محسوب میشود.
نکات کلیدی برای مدیریت و کاهش تعطیلکاری در سازمانها و افزایش رضایت کارکنان
تعطیلکاری در سازمانها میتواند هزینههای حقوقی و مالی بالایی داشته باشد و در عین حال بر رضایت و انگیزه کارکنان تأثیر بگذارد. مدیریت صحیح تعطیلکاری و برنامهریزی بهینه برای کاهش آن، به سازمان کمک میکند تا تعادل میان نیازهای کاری و رفاه کارکنان برقرار شود.
حتما بخوانید: حد نصاب معاملات 1404 | مبالغ جدید + جدول و بخشنامه رسمی
نکات کلیدی مدیریت تعطیلکاری
- برنامهریزی دقیق شیفتها و فعالیتها
با طراحی شیفتهای کاری بهصورت منظم، میتوان نیاز به فعالیت در روزهای تعطیل را کاهش داد و از اضافه پرداختهای غیرضروری جلوگیری کرد. - استفاده از منابع انسانی بهینه
تقسیم کار مناسب میان کارکنان و آموزش چندمهارتی، باعث میشود که نیاز به کار در روزهای تعطیل کاهش یابد و بهرهوری سازمان افزایش پیدا کند. - اعمال قوانین و ضوابط شفاف
مشخص کردن رویههای تعطیلکاری و پرداختها طبق قانون کار، موجب شفافیت، پیشگیری از اختلافات و کاهش نارضایتی کارکنان میشود. - تشویق به جایگزینی تعطیلکاری با مرخصی یا جبران ساعات
ارائه گزینههایی مانند مرخصی جبرانی یا جابجایی ساعات کاری، میتواند نیاز به حضور کارکنان در روزهای تعطیل را کاهش دهد و رضایت آنها را افزایش دهد. - پایش و تحلیل دورهای تعطیلکاری
بررسی مستمر دادههای تعطیلکاری به سازمان کمک میکند الگوهای تکراری را شناسایی کرده و با اقدامات مدیریتی مناسب، تعداد ساعات تعطیلکاری را کاهش دهد. - ارتقای رضایت کارکنان
پرداخت دقیق و منظم حقوق تعطیلکاری، ایجاد محیط کاری منصفانه و احترام به زمان استراحت کارکنان، انگیزه و رضایت شغلی را افزایش میدهد.
حتما بخوانید: فرانچایز چیست؟ تفاوتهای فرانچایز، حق امتیاز و نمایندگی
مدیریت صحیح تعطیلکاری، ترکیبی از برنامهریزی دقیق، استفاده بهینه از منابع، رعایت قوانین و توجه به رضایت کارکنان است. سازمانهایی که این اصول را رعایت میکنند، هم از لحاظ مالی و حقوقی صرفهجویی میکنند و هم محیط کاری سالم و انگیزهبخش برای کارکنان ایجاد میکنند.
۱۰ سوال بسیار رایج و متداول درباره تعطیل کاری
- تعطیل کاری چیست؟
- کار در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه که طبق قانون، شامل حقوق اضافه ۴۰٪ میشود.
- تفاوت تعطیل کاری و اضافه کاری چیست؟
- اضافهکاری: کار در روزهای عادی بیش از ساعت کاری مجاز.
تعطیلکاری: کار در روزهای تعطیل رسمی یا جمعه.
- اضافهکاری: کار در روزهای عادی بیش از ساعت کاری مجاز.
- ضریب تعطیل کاری چقدر است؟
- ضریب قانونی تعطیلکاری ۱.۴ برابر مزد پایه است (۴۰٪ اضافه).
- چه کسانی مشمول تعطیل کاری میشوند؟
- تمامی کارگران مشمول قانون کار، کارکنان مشاغل ضروری و شیفتی، و کارکنان با توافق خاص در تعطیلات.
- تعطیلکاری چگونه محاسبه میشود؟
- مزد تعطیل کاری = مزد روزانه یا ساعتی × 1.4
- آیا کار در تعطیلات رسمی، اضافهکاری محسوب میشود؟
- ساعات کاری در تعطیلات رسمی همانند اضافهکاری محاسبه میشود، اما با ضریب مخصوص تعطیلکاری.
- تعطیلکاری در کارگاههای کمتر از ۶ روز کاری چگونه است؟
- حقوق تعطیلکاری بر اساس یکششم مجموع مزد هفتگی محاسبه میشود و ساعات مازاد به عنوان اضافهکاری تعطیل پرداخت میشود.
- تعطیلکاری در کارگاههای پنج روزه چگونه است؟
- اگر کارگر در یکی از دو روز تعطیل هفتگی کار کند، مزد روز با ضریب ۱.۴ پرداخت میشود؛ اگر در هر دو روز کار کند، هر روز جداگانه محاسبه میشود.
- تعطیلکاری در شیفت چگونه محاسبه میشود؟
- کارگران شیفتی علاوه بر مزد عادی، مستحق دریافت فوقالعاده نوبتکاری یا حق شیفت هستند و ضریب تعطیلکاری روی مزد پایه اعمال میشود.
- کارفرما موظف به پرداخت تعطیلکاری است؟
- بله، طبق قانون کار، کارفرما موظف است مزد تعطیلکاری را دقیق و کامل پرداخت کند و عدم پرداخت قابل پیگیری قانونی است.
