با در نظر گرفتن این موضوع که هر کشوری نیازهایی دارد که ممکن است برخی از آنها در داخل کشور به تولید برسند و برخی دیگر از این مواد یا ابزار ها در داخل قابل تولید نباشند، هر کشور نیاز دارد که برخی از موارد مورد نیاز داخل را از کشور های دیگر وارد کند. به این نوع از انتقال کالا، واردات گفته می شود شامل مالیات بر واردات است و وارد کننده باید این مبلغ را پرداخت کند.
به صورت کلی دولت ها ممکن است مبلغ های مختلفی را به عنوان درصد مالیات بر واردات در نظر بگیرند و این مالیات هم مانند انواع دیگر، یکی از منابع درآمدی هر دولتی می باشد. مالیات بر واردات، در واقع معادل ارزش گمرکی کالا است. این ارزش شامل مجموعه عواملی می‌شود که در ورود کالا به کشور دخیل هستند، از جمله قیمت خرید کالا، هزینه حمل و نقل کالا، حق بیمه مرتبط با کالا، سود بازرگانی و همچنین حقوق ورودی و حقوق گمرکی که در اسناد گمرکی کالا ثبت شده‌اند. این مبلغ به عنوان مبلغ مالیاتی محاسبه و از وارد کننده کالا یا خدمت دریافت می‌شود.
هدف اصلی از دریافت مالیات واردات، حمایت بیشتر از محصولات تولید داخلی و جلوگیری از ورود بی رویه کالاهای خارجی به داخل کشور می باشد.
نرخ مالیات بر واردات چقدر است؟
بر اساس توافقات میان اداره گمرک و سازمان امور مالیاتی، هنگام ورود هر کالا به کشور، 4% از ارزش کلی کالا به عنوان مالیات بر واردات تصفیه می‌شود. این مالیات به منظور تأمین درآمد برای دولت و همچنین تنظیم و پایش فرآیند واردات به کار می‌رود. این درآمد مالیاتی به عنوان یکی از منابع مالی دولت تخصیص می‌یابد و در تنظیم سیاست های اقتصادی کشور نیز نقش دارد. این مالیات به عنوان بخشی از هزینه های واردات به کشور افزوده می‌شود و به توازن تجاری و حمایت از تولید داخلی کمک می‌کند.
محاسبه مالیات واردات کالا
قانون مالیات‌های مستقیم یک فرمول معین برای محاسبه مالیات بر واردات تعیین کرده است. برای بازرگانان، منطقی است که قبل از هر گونه معامله کالا، این مالیات را محاسبه نمایند. محاسبه مالیات بر ارزش افزوده کالا بر اساس مقدار ریالی کالای وارداتی انجام می‌پذیرد.
فرمول کلی این محاسبه به این صورت است که ارزش افزوده کالا با اعتبار کرایه حمل و نقل بین المللی توسط کشتیرانی جمع می‌شود و سپس با در نظر گرفتن مقدار بیمه و نرخ رسمی ارز که توسط گمرک تعیین شده است، ضرب می‌گردد.
این فرمول کلی مقدار مالیات و ارزش افزوده کالای وارداتی را مشخص می‌کند. به علاوه، حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده، نیم درصد هلال احمر و مقدار کارمزد ثبت سفارش، مبلغ قابل پرداخت به گمرک و مالیات را تشکیل می‌دهند. باید به یاد داشت که طبق قوانین گمرک، از سال 1350 تا به امروز مالیات های خاصی برای ایران تصویب و اجرا می‌شود.
هدف از دریافت مالیات ارزش افزوده واردات چیست؟
هدف اصلی از اعمال مالیات بر واردات کالا، حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی است. این مالیات به عنوان یک ابزار اقتصادی و مالی برای دولت عمل می‌کند. با افزایش هزینه ها برای کالا های خارجی، محصولات داخلی در بازار رقابتی تر می‌شوند و این می‌تواند به توسعه تولید داخلی و ایجاد اشتغال در کشور کمک کند. از طریق این روش، دولت تلاش می‌کند تا اقتصاد ملی را تقویت کرده و وابستگی به کالاهای وارداتی را کاهش دهد.
همچنین، برخی از کشورها از مالیات بر واردات به منظور حمایت از صنایع داخلی و تأمین امنیت اقتصادی استفاده می‌کنند. این مالیات می‌تواند به تنظیم تراز تجاری و کاهش ورود انواع کالا هایی که ممکن است به صورت زیادی وارد شوند، کمک کند. همچنین، در برخی موارد، کشورهایی که به تولید داخلی با کیفیت کافی نمی رسند و وابستگی زیادی به واردات دارند، ممکن است مالیات واردات را کاهش دهند تا هزینه ها را کاهش داده و ترجیح دهند کالا های محلی را تولید کنند.
به طور کلی، مالیات بر واردات یک ابزار اقتصادی و مالی است که به منظور تنظیم تجارت بین‌المللی، توسعه صنایع داخلی و تأمین منافع مالی دولت اعمال می‌شود.
انواع مالیات واردات
مالیات بر واردات از دسته مالیات های غیر مستقیم به شمار می‌رود و در بودجه دولت به سه دسته مالیات بر حقوق گمرکی، مالیات بر سود بازرگانی و مالیات بر واردات خودرو وارداتی تقسیم می‌شود. در ادامه به صورت جزئی به بررسی هر کدام از این انواع مالیات می پردازیم:
مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی
این مالیات به اندازه 4 درصد ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی تعیین می‌شود و توسط هیئت وزیران تعیین می‌شود. این وجوه به واردات قطعی کالا ها تعلق می‌گیرد و شامل هزینه های انجام خدمات نیست.
مالیات بر واردات خودرو وارداتی
مالیات بر واردات خودرو های وارداتی از جمله اهم اقسام مالیات بر واردات است. سازمان امور مالیاتی سالانه نرخ این مالیات را تعیین می‌کند و مبلغ آن بر اساس حجم موتور خودرو (بر حسب سی سی) محاسبه می‌شود. تعرفه واردات خودرو در سال 1402 تغییری نداشته و بر اساس مقررات سال 1401 اعمال می‌شود. البته ممکن است در آینده تغییراتی در نرخ ها رخ دهد.
برای پرداخت هر نوع مالیات، نیاز است تا اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل کنید، برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اظهارنامه مالیاتی، کلیک کنید.
مالیات بر سود بازرگانی
گمرک به ازای واردات کالا های قطعی، مبلغی به عنوان سود بازرگانی دریافت می‌کند. این سود بازرگانی نرخ ثابتی ندارد و به توجه به تصمیمات سیاست گذاران سالانه تغییر می‌کند. برخی از شرکت ها، مانند شرکت های دانش بنیان، شرکت های فعال در زمینه نوآوری و اختراعات و شرکت های تجاری سازی از پرداخت این سود معاف هستند. همچنین برخی کالا ها نیز معاف از این سود بازرگانی هستند. واردات کالا ها به بنادر خاصی مانند بندر خرمشهر، بوشهر، آبادان و جزیره هرمز نیز ممکن است از تخفیف هایی بهره مند شوند.
کالاهای معاف از مالیات بر واردات
مطابق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران، واردات کالاها می‌توانند از پرداخت مالیات و عوارض معاف شوند. این مالیات و عوارض به معنای چهار درصد مالیات بر ارزش افزوده برای کالاهای وارداتی است.
با توجه به این تعریف، سازمان توسعه تجارت مسئول اعمال این معافیت مالیاتی برای کالاهاست. لیستی از کالا های معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به تاسیس معاونت مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی اعلام شده و این لیست شامل موارد زیر می‌شود:
محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- محصولات زراعی و باغی
- نباتات زنده و محصولات گل کاری
- گل و غنچه، شاخه و برگ و سایر اجزای نباتات
- سبزیجات و نباتات خوراکی
- قهوه، چای و گیاهان تازه
- انواع گیاهان تازه به استثناء انواع کوبیده شده، خردشده و پودر شده همچون فلفل و دارچین
- غلات مانند گندم
- دانه و میوه های روغن دار مانند دانه سویا، بادام زمینی، دانه کتان، دانه آفتابگردان و سایر دانه‌ها
- محصولات دامی از جمله گوشت قرمز، احشاء خوراکی، احشاء خوراکی پرندگان، تخم پرندگان، عسل طبیعی، پوست و سایر اجزاي پرندگان، استخوان حیوانات، اسپرم حیوانات، ابریشم خام، پشم و موی حیوان
دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان
- دام و طیور زنده از جمله اسب، الاغ، گاو، گوسفند، مرغ، خروس، خوک، بوقلمون و سایر حیوانات زنده
- آبزیان از جمله ماهی ها، قشرداران و صدف داران مانند میگو، کروکودیل، خرچنگ، خاویار خام و بچه ماهی و همچنین مرجان و مشابه آن
- زنبور عسل که نوغان مانند پیله کرم و ابریشم را در بر می‌گیرد
انواع کود، سم، بذر و نهال
- کود انواع کودهای حیوانی یا نباتی، معدنی و سایر کودها قبل مصرف
- سم انواع سم حشره کش‌ها، قارچ کش‌ها، علف کش‌ها
- بذر و نهال پیاز گل، بذر سیب زمینی، بذر سبزیجات، ریشه‌ها و غده های زیرخاکی، دانه و تخم گیاهان برای کشت، و کلیه غلات مانند گندم، برنج و ذرت
محصولات مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی و حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی
- انواع دارو (کلیه داروهای وارداتی مورد تایید وزارت بهداشت و درمان به استثناء مکمل‌ها و ویتامین هاي مصرفی انسان)
- لوازم مصرف درمانی (لوازم مصرف عمومی مانند سرنگ، بیهوشی و تنفسی، زنان و زایمان، جراحی عمومی، گوش و حلق و بینی، اورولوژی، ارتوپدی، قلب و عروق، چشم، جراحی عمومی و پلاستیک، مغز و اعصاب، اقلام مصرفی آزمایشگاه های تشخيص طبی، تصویربرداری)
فرش دستباف شامل فرش و کف پوش های دستباف از مواد نسجي و از پشم و و موی نرم حيوان
خوراک دام و طیور
- انواع علوفه های زراعی
- سبوس و کاه
اقلام با مصرف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی
- براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترك وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد
اسناد و مدارک مورد نیاز برای واردات کالا
برای واردات کالا به کشور، اسناد و مدارک مختلفی مورد نیاز است. این مدارک عبارتند از:
- ترخیصیه: ترخیصیه سندی است که توسط شرکت های حمل و نقل به منظور برقراری تشریفات گمرکی برای صاحبان کالا صادر می‌شود. در این سند، اطلاعات مربوط به گیرنده کالا، بارنامه، تاریخ صدور، تعداد و وزن کالا، و اطلاعات کلی از محموله درج می‌شوند.
- گواهی مبدا (CO): گواهی مبدا سندی است که نشان می‌دهد کالا یا خدمات از کدام کشور ساخته شده است. این گواهی حاوی اطلاعات مربوط به محصول، مقصد، و کشور صادراتی است. گواهی مبدا برای تعیین وضعیت واردات کالا یا مشمولیت آن به مالیات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فاکتور: فاکتور کالا، مشخصات مالی کالا و جزئیات پرداخت را شامل می‌شود.
- بارنامه: برای حمل و نقل کالا به صورت دریایی، بارنامه اقیانوسی استفاده می‌شود.
- بارنامه داخلی: این بارنامه برای حمل و نقل داخلی کالا در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بارنامه هوایی (بار هوایی): برای حمل و نقل کالاها از طریق حمل هوایی، بارنامه هوایی به کار می‌رود.
- مدرک بیمه: این مدرک نشان می‌دهد که کالا در طی حمل و نقل بیمه شده است.
- گواهی بازرسی قبل از حمل و نقل: برای بررسی کالا قبل از حمل و نقل و تأیید وضعیت و سلامتی آن از این گواهی استفاده می‌شود.
- هزینه های بندر: شامل هزینه های مربوط به ورود و ترخیص کالا در بندر مقصد.
- فاکتور حمل و نقل: فاکتوری که شامل جزئیات و هزینه های حمل و نقل کالا است.
- لیست بسته بندی: اطلاعات مربوط به بسته بندی کالا و شرح دقیق آن.
برای بررسی و مشاهده وضعیت و سوابق مالیاتی، باید وارد سامانه مودیان شوید، برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سامانه مودیان، کلیک کنید.
